Ona tili-11 sinf indd

rashkim
 keldi shu topda. (M. Nasibullin) 
73-mashq.
 
Parchani o‘qing. Bola, to‘rtinchi sinf o‘quvchisi tilidan 
qi 
lingan hikoyada nutqning jo‘yalilik sifatiga salbiy ta’sir 
etgan so‘zlar ajratib ko‘rsatilgan, ularni tavsiflashga harakat 
qiling.
Negadir men Sirojni yoqtirardim. 
Beozor
, 
dilkash
,
 
odamoxun
ligi uchun-
mi, bilmayman, 
haytovur
,
 yaxshi ko‘rardim... Keyin bilsam, oyim borib, 
qo‘shni qishloqdan 
mulla
 
hamdam
ni chaqirib kelibdilar. Yuzlari qotma-
roq, qo‘llari burushiq, yelkalari biroz chiqqan, soqollari oppoq 
mulla
 
sipo
 

---

67
kiyingan edi. Boshlarida salla. Oyim 
mulla
ni «keling, keling» deb, uyga 
boshlab kirdilar. 
mulla
 
hamdam
 yulg‘un hassasini devorga suyab qo‘ydi... 
Maktabdan kelib, endi 
tamaddi
 
qil
ayotgan edim, darvoza taqilladi. Yugurib 
borib, ochdim. Uzun oq yaktak kiygan 
mulla
 
hamdam
.
  (S. Ravshanov) 
74-mashq.
 
Parchani o‘qing. Unda qo‘llangan xush kelibsiz iborasining 
nutq sharoitiga muvofiq emasligi natijasida yuzaga kelgan 
jo‘yasizlikni tushuntiring.
– Ijrokom qalay? – deb so‘radi Yaxshiboyev. – Yangiroq latifalardan 
bormi?
– Bor-u, lekin kulgilimas, – dedi To‘pori. – Hozir u kishi shiorga ruju 
qo‘y 
ganlar. Rayonda alvon ilinmagan go‘sha qolmadi hisob.
– Yaxshilari ham bordir?..
Kecha aytishdi, qabristonning tepasiga «Xush kelibsiz» deb yozilgan 
emish.
– Ahmoqmi u, uka? – dedi Yaxshiboyev kulgisini yig‘ishtirib. – Mi-
yasi chayqalgani yo‘qmi, ishqilib? (Said Ahmad)
Sh. Rahmatullayevning «O‘zbek tilining izohli frazeologik 
lug‘ati»dan olingan quyidagi iboralarning izohlarini esda tuting. Ular 
ishtirokida gaplar tuzing.