ҚЎҚон давлат педагогика институти тасвирий фаолиятга ўргатиш методикаси модули бўйича

Катта гуруҳларда қуриш-ясашга ўргатишнинг вазифалари. Катта гуруҳда предметни таҳлил қилиш уларни характерли, белгиларини солиштиришга ўргатиб борилади. Бу гуруҳда ўргатиш фаолиятининг оддий элементлари катта аҳамиятга эга; яъни вазифанинг тушуниши уларни мустақил бажариши. Болаларга сўзлаб бериш орқали қуриш-ясашга ўргатади. Тарбиячи болаларга ўз сўзлари орқали мавзуни расм, иллюстрациялар кўрсатиб тушунтириб беради. Асосий диққат болаларни ўз ўйлаганлари бўйича итттлатттга. қаратилади. Болаларда қурилмаларни мустаҳкам қуриш ғишчаларндан устунча қуриш каби янги малакалар шаклланади. Жамоа қурилмаларни қуришда (ҳайвонот боғи, кўча, болалар боғчаси) болалар бир бирлари билан бирга бажаради. Юқоридаги малакаларни болалар турли қурилмаларни ясашда эгаллаб борадилар. Баъзи қисмларни алмаштириб ясаш учун турли мавзулар танланади: уйлар, транспорт, кўприк. Бу пайтда тарбиячи мавзуни номлашни болаларга айтади. Шундан сўнг тарбиячи тайёр қурилмани болаларга кўрсатиб, худди шундай бажаришлари кераклигини айтади. Бундай машғулотларда болалар бор бўлган материаллардан мустақил равишда конструктив вазифаларни бажаришни ўрганадилар. Болаларда олдиндан, қуриладиган материални ориентирлаш малакасини шакллантириш унинг деворчалар қуриш- ясаш машғулотларини ўтказиш мумкин. Дастлабки машғулотларда болаларга оддий вазифа, яъни деворни наъмуна орқали қуриш вазифаси берилади. Тарбиячи устунчаларни қуриш, сўнг ғиштчаларни тўғри жойлаштиришни кўрсатади. Кейинги машғулотда эса болалар 2 уй қурадилар. Бу вазифа наъмунасиз бажаради. Вазифани шу тариқа берилиши ва унинг аста-секин мураккаблаштириб бориш болаларни кейинги бўладиган фаолиятга тайёрлаб беради. «Тепалик қуриш» машғулотларда болалар аввал тарбиячини наъмунасини кўриб, тепаликни баландлигини белгилаб оладилар. Шундан сўнг бу тепаликдан каптокчани думалатиб кўрадилар. Тарбиячи болаларга тепаликни баланд, пастликка кўра коптокчаларни тезва секин думалатишни тушунтириб беради. Болаларга топшириқ берилади, яъни баланд тепалик ва паст тепалик қуриш. Бу машғулотдан болалар коптокчани тез ёки секин думалатиш тепаликни баланд пастликга боғликлигини аниқлайдилар, яъни баланд тепаликдан копток тез думалайди, паст тепаликдан эса секин думалайди. Бундай машғулотлар болаларни мустақил фикрлаш қобилятини ўстиради.
Катта гуруҳларда қурилиш материалларидан, наборларидан фойдаланиш мумкин. Болалар намуна орқали тасвирлайдилар, тарбиячи тушунтиради, сайрда мақсадга қаратилган кузатишлар олиб боришади. Тарбиячи бу методлар ёрдамида болаларда мустақилликни ривожлантиради. Сўзлашув усули ҳам болаларда фаоллик, мустақилликни ўстиради. Тарбиячи мавзу номини айтиб намунани кўрсатади (кема). Болалар моделни кузатиб топшириқни бажарадилар. Тарбиячи эса олдиндан бир қанча қисмларни тўплайди ва уларни болалар олдинга қўяди. Топшириқни бажараётганда тарбиячи болаларга саволлар бериб, болаларни мустақил фаолиятга ундайди. Тарбиячи болаларга гапириб беришини ўргатгандагина улар ўзлари ўйлаганлари бўйича қурилмаларни қуришлари мумкин. Қурилмаларни таҳлил қилаётганда шуни кўрсатиб ўтиш керакки, бир предметни турлича қилиб қуриш мумкин.