Omuxta yem texno 111

Melassada erigan karbamidni kiritish. Omixta yemga melassada erigan karbamidni 
kiritishda katta samaradorlikka erishiladi. Karbamijning erish jarayonini tezlashtirish 
uchun melassaning tyemperaturasi 55-60
0
S darajasida ushlab turilishi kerak. erish 
oldidan karbamid yumshatiladi.6-20 mino`tda karbamid 1:2.5 nisbatda melassada 
to`la eriydi. SHunday qilib, omixta yemga 3% gacha karbamid kiritish zaruriyati 
tugilganda unga 10,5 % eritma kushish kerak bo`ladi. Bunday miqdorda suyuklik 
kushilganda omixta yem okuvchanligini yukotadi, uni amalda granulalani imkonini 
bo`lmaydi. Agar karbamid oldindan suvda eritilsa (1:1), sungra eritmaga melassa 
kushilsa, yaxshi natijalar olinadi. Bu holda karbamidning ikki ulchov qismi suvning 
ikki ulchov qismida eritiladi va eritmaga melassaning 1,5 ulchov qismi kushiladi. 
Karbamidning suvdagi eritmasini qo`llaganda 60
0
S gacha kizdiriladi. 
Omixta yemga melassada eritilgan karbamidni kiritish jarayonining sxyemasi 21-
rasmda keltirilgan. 
Karbamid kunjara sindirgichda eziladi va tarozi usti bunkeriga beriladi. Ulchangan 
portsiyalar bunkerdan portsiyalarda suv berilib turiladigan eritma - kizdirgichga 
tushadi. Karbamidning suvdagi eritmasisuvdagi eritmasielassa-karbamidning ikkita 
aralashtirgichidan biriga tushadi va u melassa bilan aralashtiriladi. Sungra aralashma 
nasos-dozator fil’tri orqali asosiy aralashtirgichga yoki granulashga junatiladi. 
eritmani dozalash aniqligi sarfulchagich bilan nazorat qilinadi. Karbamid bevosita 
melassa-karbamid aralashtirgichiga (oldindan suvda eritilmasdan) kelib tushishi 
mumkin. Omixta yemga karbamidning melassadagi eritmasi kiritilganda u oson 
jipslashadi, shuning uchun ularni uzok vaqtgacha siloslarda saqlash mumkin yemas. 
Omixta yemga karbamid bilan ishlov berish tugagandan keyin barcha texnologik 
liniyalar yaxshilab tozalanadi. 

---

76 
21-rasm. Melassada eritilgan karbamidni omixta yemga kiritishning printsipial 
sxyemasi: 
1-mixsindirgich; 2-karbamid uchun bunker; 3-melassa uchun bak; 4-platformali 
tarozi; 5-RPK-250 melassani eritgich-kizdirgich; 6-melassa va karbamini 
aralashtirgich; 7-fil’tr; 8-nasos-dozator; 9-sarfulchagich; 10-aralashtirgich; I-
karbamid; II-suv; III-melassasaqlagichdan kelgan melassa. 
Karbamid ishtirokida donga termoamid ishlov berish. 0Birok omixta yemga 
karbamidni ishlatish bo`yicha keltirilgan usullari chunonchi tugallanmagan 
karbamidning omixta yem massasiga bir tekisda tarkalmasligi, yuzada kristallanib 
kolishi, karbamid ammiakining gidrolizlanishida zaharlilikni hosil qilishi. 
Donning karbamidni hazm qilishiga va oddiy organiq moddalardan aminokislota va 
oqsillarni sintezlash kobiliyatiga asoslangan biotexnologik usul ko`pgina 
kamchilliklardan ozold qilingan.Ulardan biri donga karbamid ishtirokida termoamid 
ishlov berish hisoblnadi, donda oqsil va urin almashmaydigan aminokislotalar 
miqdori ortadi.Bunda donning sanitar-veterinar holati yaxshilanadi, bakterial 
mikroflora 2-2,5 martaga kamayadi. 
Odessa texnologiya instito`ti tomonidan takdim etilgan donga termaamid ishlov 
berish jarayonining texnologiyasi quyidagi operatsiyalarni kuzda to`tadi. 
Tozalangan donning ma`lum miqdori S-12 aralashtirgichiga yoki APS ga beriladi va 
nasos-dozator bilan sv uzatiladi.Zarur bo`lganda suv kizdiriladi.Aralashtirgichda 
donni namlash va kukartirish o`tkaziladi.Don davriy ravishda aralashtirib 
turiladi.Eritma-kizdirgich RPK-250 da tayyorlangan karbamid eritmasi 50-60 S 
tyemperaturada nasos-dozator yordamida aralashtirgichga beriladi.Donga oldindan 
suv bilan ishlov berish davomiyligi bugdoy va arpa uchun (maksimal namlik 38,7 va 
38,4%) 24 soatdan va makkajuxori uchun (maksimal namlik 34,6 %) 30 sotadan 
oshmasligi keark va bunda ho`l protein miqdori bugdoy uchun o`rtacha 27% ga, 
arpada 40% ga va makkajuxorida 33% ga oshadi. 
Sungra don SPK-4 g lentali kuritgichga uzatiladi, bu erda uning kizishi va kurishi 
boradi va sovo`tilgandan keyin u maydalanadi va dozator usti bunkeriga tushadi. 

---

77 
Omixta yem sanoatida ishlatiladigan donga termoamid ishlov berish ozuqaning 
iste`mol qiymatini oshirishga imkon beradi va qishloq xo`jalik hayvonlarining tirik 
massasining o`sishiga ijobiy ta`sir ko`rsatadi.