Oltingugurt


Oddiy moddaning ko’rinishi



Download 373,89 Kb.
bet10/11
Sana03.03.2022
Hajmi373,89 Kb.
#480711
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Oltingugurt

Oddiy moddaning ko’rinishi
och sariq rangli modda




Atom xossalari

Nomi, belgi, raqami ——————-→ Oltingugurt (S), 16

Atom massasi ——————-→ 32.076 m.a.b. (g/mol)

Elektron konfiguratsiyasi ——————-→ [Ne] 3s2 3p4

Atom radiusi ——————-→ 127 pm

Kimyoviy xossalari

Kovalent radius ——————-→ 102 pm

Ion radiusi ——————-→ 30 (+6e) 184 (−2e) pm

Elektrmanfiyligi ——————-→ 2.58 (poling shkalasi bo‘yicha)

Oksidlanish darajasi ——————-→ +6, +4, +2, +1, 0, −1, −2

Ionlanish energiyasi ——————-→ 999,0 (10,35) kJ/mol; (eV)

Oddiy moddaning termodinamik xususiyatlari

Termodinamik faza ——————-→ Qattiq modda

Zichlik ( n.sh. da ) ——————-→2.070 g / sm³

Molyar issiqlikgi ——————-→ 22,61 kJ/(K∙mol);

Molyar hajmi ——————-→ 15.5 mol/sm3;

Oddiy moddaning kristall panjarasi

Panjara tuzilishi ——————-→ ortorombik

Panjara parametrlari ——————-→ a = 10.437, b = 12.845, c = 24.369 Å

Boshqa xususiyatlar

Issiqlik o’tkazuvchanligi ——————-→ (300 K) 0,27 Vt / (m K)

CAS raqami ——————-→7704-34-9

Emissiya spektri




Oltingugurt sanoat, qishloq xo’jaligi va tibbiyotda keng qo’llaniladigan muhim element . Qadim zamonlardan beri sirli modda sifatida qabul qilingan oltingugurt, chang va suyuqlik sifatida ishlatilishi mumkin bo’lgan olovli va portlovchi metalldir . Inson salomatligi uchun juda ko’p foydali bo’lgan oltingugurt, shuningdek, sanoatda ishlatiladigan muhim kislotalardan biri bo’lgan sulfat kislotasining xom ashyosi hisoblanadi.
Oltingugurtning tarixi
Oltingugurt qadim zamonlardan beri ma’lum bo’lgan moddadir. Taxminlarga ko’ra, bu nom Italiyaning ba’zi joylarida gaplashadigan Oskan tilidan lotin tiliga o’tgan. Fors kelib chiqishi deb da’vo qilingan oltingugurt lotin tilidan tarjimada «yonayotgan tosh» degan ma’noni anglatadi. Qadim zamonlardan beri sirli va maftunkor moddalar sifatida qaralgan oltingugurt, ba’zi alkimyogarlar tomonidan moddalarni oltinga aylantirishi kerak bo’lgan » falsafiy tosh » deb ta’riflangan.

Uning kashf etilishi miloddan avvalgi 2000 yilga to’g’ri keladi. Qadimgi Yunonistonda ham tanilgan oltingugurt fumigant (kimyoviy moddalar) sifatida yoqib yuborilgan. Sitsiliyadagi Etna vulqonidan olingan oltingugurt paxta va sharobni oqartirish uchun ishlatilgan. Oldindan oltingugurt tuz va simob bilan birga barcha metallarning tarkibiy qismi sifatida tanilgan.

Misrda oltingugurt diniy marosimlarda yoqib yuborilgan. Ushbu sana taxminan 4000 yil oldin qaytib keladi. Injilda oltingugurt «do’zax olovi» deb nomlangan. Qadimgi mualliflardan biri Gomer «Odisseya» da oltingugurt insektitsid sifatida va xonalarning havosini tozalash uchun ishlatilganligini eslatib o’tgan. O’rta asrlarda urushlarda ishlatilgan olov oltingugurt bilan tayyorlangan. Farmatsevtika sanoati tarixida oltingugurtni tonik sifatida ishlatish to’g’risidagi yozuvlar mavjud. Rimliklar oltingugurtni ba’zi kasalliklarni davolashda va qurol-yarog’da ishlatganlar. Yonuvchan tabiati tufayli tarixda turli maqsadlarda ishlatilgan oltingugurt ba’zi tarixiy g’orlarda sariq ranglarda topilgan. Ilgari cherkovlarda oltingugurt ham yoqib yuborilgan. Oltingugurt bo’yicha ilmiy tadqiqotlar 17-18 asrlarda olib borilgan.

Frantsuz kimyogari Antoni Lavuazye vodorod va kislorod birikmasi hisoblangan oltingugurtni 1777 yilda kimyoviy element deb ta’riflagan. Ushbu ta’rif 1810 yilda frantsuz kimyogarlari Jozef Gay Lyussak va Lui Tenard tomonidan o’tkazilgan tajribalar bilan tasdiqlangan. Oltingugurt olish uchun 1894 yil dekabr oyida Germaniyada tug’ilgan amerikalik kimyogar Xerman Frash tomonidan ishlab chiqarilgan «Frasch usuli» deb nomlangan usul bugungi kunda ham oltingugurt konlarida qo’llanilmoqda.


Fizik va kimyoviy xossalari

ЕСТЬ ПРОТИВОПОКАЗАНИЯПОСОВЕТУЙТЕСЬ С ВРАЧОМ
Лечение рака без очередей.
Хи­рур­гия, хи­мио­те­ра­пия, пал­ли­а­тив­ная по­мощь 24/7. Ин­но­ва­ци­он­ные тех­но­ло­гии
ПОДРОБНЕЕ
EUROONCO.RU
РЕКЛАМА
Kimyoviy belgi «S» bo’lgan oltingugurt, elementlar jadvalining 6-A guruhidagi atom raqami 16 bo’lgan sof kristall shaklidagi metallmas element. U 116 °C eriydi, 445 °C qaynatiladi. U xira limon sarg’ish rangdagi, mazasiz, hidsiz, oddiy, mo’rt va qattiq kimyoviy element. Uning issiqlik va elektr o’tkazuvchanligi juda past, shuning uchun u yaxshi elektr izolyatoridir. Yonuvchan va portlovchi xususiyatlarga ega. U osongina olovni yoqadi va kichik ko’k olovga ega. U suvda erimaydi. Turli metall bo’lmagan elementlar bilan birikmalar hosil qilishi mumkin. Metalllar oltingugurt bug’ida va kislorodda yonish orqali sulfidlarni hosil qiladi. Ushbu xususiyatdan anglashilgandek, oltingugurt kislorodga o’xshash kimyoviy xususiyatlarini ko’rsatadi. Agar oltingugurt maydalanganidan keyin tuproq bilan aralashtirilsa, u sulfat shaklida oksidlanadi. Xona haroratida reaktsiya juda past; Ftor va simob kabi moddalar bilan reaksiyaga kirishishi mumkin.

Download 373,89 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish