Olmosh Nabijonova Lola Bugungi darsimizda Olmosh so‘z turkumi

Olmosh

Nabijonova Lola

Bugungi darsimizda Olmosh so‘z turkumi

• Ot sifat son fe‘l so‘z turkumi o‘rnida qo‘llanuvchi va ularga ishora qiluvchi so‘zlar olmosh deyiladi.
• olmosh boshqa so‘zlar shuningdek so‘z birikmasi va gap o‘rnida almashtirib qo‘llanuvchi ularga ishora qiluvchi yoki so‘roq bildiruvchi so‘zlar olmosh deyiladi.

OLMOSHLARNING BOSHQA SO‘ZLAR O‘RNIDA QO‘LLANISHI

• Ot o‘rnida: Gul ochildi. Uning ochilishi kishilarga rohat bag‘ishlaydi.
• Sifat o‘rnida: Gullarning ko‘po pushti rangda. Ana shu rang menga juda yoqadi.
• son o‘rnida: O‘g‘iloy to‘rtta kitob oldi. Men ham shuncha kitob oldim.
• fe‘l o‘rnida: Azamat olmalarni uza boshladi. Bu esa bog‘bon amakining jahlini chiqardi.

OLMOSHLARNING SO‘Z SO‘Z BIRIKMASI GAP O‘RNIDA QO‘LLANISHI

• so‘z o‘rnida: Kim kitobni ko‘p o‘qisa, undan ko‘p hikmat topadi.
• so‘z birikmasi: Bizning o‘quv markazimiz chiroyli. unda o‘qish bizga juda yoqadi.
• Gap o‘rnida: Istagim shuki, barcha abituriyentlar lar talaba bo‘lsin.

Olmoshning xususiyatlari

• Olmoshda atash ma‘nosi bo‘lmaydi.
• olmoshlar qaysi ma‘noda kelishi matn yoki gap o‘rnida almashib qo‘llanishiga ko‘ra aniqlanadi.
• olmoshlar tashlamaydi yasalish uchun asos bo‘ladi.
• olmoshlar "Ichi bo‘sh so‘zlar " deyiladi.

Olmosh yasalish uchun asos bo‘ladigan turkumlar

• o‘zlik / ot
• o‘zboshimcha manman o‘zbilarmon/ sifat
• sizlamoq sensiramoq o‘zidan ketmoq o‘ziga kelmoq / fe‘l
• o‘zicha o‘zimcha o‘zingcha / ravish

olmosh so‘z turkumi ma‘no turlari

• Kishilik olmosh
• Ko‘rsatish olmosh
• o‘zlik Olmosh
• belgilash olmosh
• bo‘lishsizlik olmosh
• so‘roq olmosh
• gumon olmosh

KISHILIK OLMOSHLARI

• Narsa va shaxslarni 3 shaxsdan biriga tegishli ekanligini ifodalab keladi.
• men I shaxs so‘zlovchi-biz
• sen II shaxs tinglovchi -Siz
• u III shaxs o‘zga-ular
• nutqdan tashqaridagi shaxs narsa voqea hodisaga ishora qiladi

KISHILIK OLMOSHLARI

• ko‘plik sonda qo‘llanuvchi KISHILIK OLMOSHLARI birlik son o‘rnida qo‘llanganda quyidagicha uslubiy vazifa bajaradi.
• biz /men o‘rnida kamtarlik ta‘kidlamaslik ma‘mosini bildiradi. masalan men birinchi o‘rinni oldim / buz birinchi o‘rinni oldik kabi.
• siz/ ular so‘zi hurmat ma‘nosida qo‘llanadi.
• sen kelding . Siz keldingiz onam keldilar. Ular ko‘p narsa olib keldilar.

eslatma: siz hurmat ma‘nosida qo‘llanganda ko‘pincha -lar qo‘shimchasi qo‘llanadi.

• sizlarga baxt yor bo‘lsin.
• sizlar kelgusida talabalik baxtiga er ishingiz.

men KISHILIK olmoshi eski o‘zbek tilida

• kamtarlik ma‘nosida qo‘llanib KAMINA FAQIR QULINGIZ KAMINAYI KAMTARIN BANDAYI OJIZINGIZ kabi so‘z va so‘z birikmalari qo‘llanadi.
• yuqoridagi so‘zlar EGA vazifasida kelganda KESIMI III SHAXS BIRLIKDA VA BA‘ZAN ESA I SHAXSDA BO‘LADI.
• ESLATMA I shaxsni bildirsa ham ma‘nosi III SHAXS ma‘nosida bo‘ladi.