Olmaliq filiali

qaytar

qaytmas

 Faqat  bir  yo’nalishda   boradigan reaksiyalar

Bir vaqtning o’zida ikki qarama-qarshi yo’nalishda boradigan reaksiyalar

CH4 + 2O2 = CO2 + 2H2O + Q

               Mg + 2HCl = MgCl2 + H2

               AgNO3 + NaCl = AgCl + NaNO3

               NaOH + HNO3  = NaNO3 + H2O

N2 + 3H2    «     2NH3

Termodinamikaning ikkinchi qonuniga ko‘ra izolatsiyalangan sistemalarda o'z-o'zicha boradigan jarayonlaming energiyaning yuqori darajadan past darajaga o4ish yo‘nalishidagina borishi mumkin va jarayon sistemaning barcha qismlarida energiya tenglashgunga qadar davom etadi.

Ikkinchi qonunga shunday ta'rif be - rish mumkin: Har qanday sistema energiyaning intensivlik tengla- shadigan muvozanat holatiga kelishiga harakat qiladi. Bu qoidani issiqlikka tatbiq etsak, shunday ifodalaniladi: issiqlik sovuq jismdan issiq jismga o‘z-o'zicha o‘tishi mumkin emas.

2 chi qonun:

Ma`lumki, sistema ehtimolligi kamroq bo‘lgan holatda o‘z-o‘zi- cha o'tishga harakat qiladi. L.

Bolsman entropiya S sistema holati termodinamik ehtimolligi (W) ning logorifmiga mutanosib boTishi- ni ko‘rsatadi.

S = K\nW

bunda К Bolsmon doimiysi —1,38-10 16— bunda R Na grad Universal gaz doimiysi, NA - Avogadro soni)

Statistik termodinamikaga ko‘ra entropiya sistemadagi moleku- lalarning tartibsizlik oichovidir. Molekulalarning issiqlik harakati qancha yuqori darajada bo‘lsa, sistemaning entropiya qiymati ham shuncha katta bo'ladi.

Qaytar jaravonda berilgan sharoitlarda sistema bajargan ishni hisoblab topishga yordam beradigan sistemaning holatini aniqlovchi o‘zgaruvchilar asosida olingan funksiyalar termodinamik potensiallar deyiladi.

Termodinamik potensiallar holat funksiyalaridir, ya’ni ularning o'zgarishi faqat boshlang'ich va oxirgi holatiga bog'liq lekin o‘til- gan yoiga bog'liq emas. Qaysi funksiya termodinamik potensial rolini o'ynashi sistema qanday sharoitda ekanligiga qarab belgila- nadi. Termodinamik potensiallar jumlasiga izoxoro-izotermik potensial F, izobara-izotermik potensial Z, ichki energiya U va en- talpiya H kiradi. Amalda izoxoro-izotermik va izobaro-izotermik potensiallar ko‘p qo‘llanilgani uchun biz shularning o‘zgarishlarini batafsilroq ко‘rib chiqamiz.

O‘zgarmas harorat va hajmda boradigan jarayonlar uchun termodinamika ikkala qonunining birlashtirilgan ifodasini quyidagicha yozish mumkin:

bunda ham tenglik ishorasi qaytar jarayonga taalluqli va maksimal ish A ni ko‘rsatadi. Funksiya U-TS ichki izoxoro-izotermik poten- sial deyiladi va Fharfi bilan belgilandi: