Olkashunoslik

to rtburchak tarhli (53,3x54,8 m), bir qavatli, faqat yoiaklari umumiy
balandhkka ikki qavatli b o iib , xom g is h t (30x30x5-5,5 sm li)lardan
qurilgan, toq va ravoqlarda shu oicham dagi pishiq gishtlar ham ish­
langan., qalin devor bilan oialgan (tashqi devor qalmligi 2-2,5 m),
burchaklari hajmdor burjiar bilan mustahkamlangan. Buijlar oraligida
toqlar bilan yopilgan ayvonlar joylashgan. Tarhlarga bir marornda tak-
rorlanuvchi tuynuklar ishlangan. Qal’aning barcha xonalari va markaz-
dagi sahn (11,5x11,5 m) o ‘zaro yoiaklar bilan bogiangan. A w on va
yoiaklar binoni to rt qismga boigan.
Qirqqiz IX -X asr m e’morchiligining takrorlanmas namunasi hisob­
lanadi. Unda xom gishtdan foydalanilgan holda rejaviy va m e’moriy
qurilish yechimlarini hal qilishga urinish ko'zga tashlanadi. Qirqqiz
m e’moriy yechimidagi aniq loyiha, arklaming aniq lfodalanganli-
gi, xonalaming joylashuvi, arklar shaklining soddaligi, bino devor-
larining tishchalar bilan yakunlanganligi t o ia ma’noda o ‘sha davr
m e’morchiligida yangi uslublarning qoilanilganhgidan dalolat beradi.
Som oniylar maqbarasL Somoniylar maqbarasi ilk o ‘rta asrlar
m e’morchiligining asrlar silsilasiga bardosh berib kelgan 0 ‘rta Osiyo-
dagi noyob m e’moriy inshootlardan biridir. Har bir m e’moriy obida
kabi bu yerda ham tilsiz gishtlar mavhum narsani bildirgandek boiadi.
M e’morchilikning hayratga soladigan kuchi shundaki, uning har bir
qismi nimanidir gapirayotganga o ‘xshaydi M e’moriy obida o ‘z buloq-
88

---

lariga ega boiib. ular goho jilg ‘a kabi bilinmas b oladi. Shu bilan bir
qatorda o ‘z o ‘zanlariga egaki, ulardan obi havot lo lib oqadi.