Olkashunoslik

I BOB. 0 ‘LKASHUN0SLIK FANINING
SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISHI
Reja:
1. Tarixiy o ‘lkashunoslik fanining maqsad va vazifalari.
2. Tarixiy o ‘lkashunoslik fanining manbalari.
3. Tarixiy o ‘lkashunoslikning shakllanishiga doir dastlabki m a’lu- 
motlar.
4. Tarixiy о ' lkashunoslikning fan sifatida shakllanishi va rivojlanis- 
hi tarixidan.
Tayanch iboralar: Avesto, yunon, rim, fors, nianba, tarixiy, o ‘lka, 
antik, ilk o ‘rta asr, Turon, Turonsaksoniya, Movarounnahr, Turkiston, 
0 ‘rta Osiyo, Rossiya, imperiya, Yevropa, shakllanish, rivojlanish.
1. Tarixiy oMkashunoslik fanining m aqsad va vazifalari
Mustaqillikka erishganimizdan so‘ng oikam izda barcha sohalarda 
o ‘zgarishlar ro‘y berdi. Jumladan. o ‘lkamizning o ‘tmishi, madaniyati, 
ijtimoiy-iqtisodiy havoti, etnik tarixi, moddiy madaniyat yodgorliklarini 
ilmiy va amaliy jihatdan xolisona o ‘rganishga imkon yaratildi. «Tarixiy 
o ‘lkashunoslik» quyidagi turlarga bo‘linadi:
ilmiy, ya’ni davlat o ‘lkashunosligi;
jamoat o ‘lkashunosligi;
maktab oikashunosligi.
0 ‘lkashunoslikning har uchala turi bir-biriga aloqador bo‘lib, bi- 
rinchisi ikkinchisini to ‘ldirib boradi. 
Davlat о ‘Ikashunosligi
bilan res- 
publika tarixiy va madaniy yodgorliklarini muhofaza qilish hamda ular- 
dan foydalanish qo‘mitasi, respublika FA tarix, arxeologiya ilmiy-tadqi- 
qot institutlari, muzeylar shug‘ullanadi.
4

---

Jamoat о ‘Ikashunosligi
mahalliy hokimiyatlaming bevosita rahbar- 
ligida tegishli jovlarda tarixiy, arxeologik, etnografik, tabiiy sohaga oid 
mutaxassislar tomonidan joylarda tashkil etilib faoliyat olib boradi.
Maktab о ‘Ikashunosligi
umumiy ta ’lim maktablarida tarix, geo- 
grafiya, botanika, zoologiya, til va adabiyot o ‘qituvchi]arining bevosita 
rahbarligida tashkil etiladi. 0 ‘lka tabiati, tarixi, aholisi, xo‘jaligi, ma- 
daniyati, etnografiyasi, toponimikasi, arxeologiyasiga oid dalil va topil- 
malar maktab о ‘Ikashunosligi muzeylarida namoyish etiladi.
Tarixiy oikashunoslik fani asosan ikki maqsadni ko'zda tutadi:
1. 0 ‘z o‘lkasining o'trmshi va zamonaviy tarixini har tomonlama 
ilmiy asosda o ‘iganish va tahlil qilish.
2. To‘plangan ilmiy manbalardan samarali foydalanib, yosh avlodni 
vatanparvarlik ruhida tarbiyalash.
Mustaqillik sharofati bilan 0 ‘zbekiston tarixini bugungi kun nuqta- 
yi nazaridan o'rganish imkoni tug‘ildi. Tarixiy manbalami ilmiy asosda 
tahlil qilish va ulami keng ommaga targ‘ib qilish uchun sharoitlar ya- 
ratildi. So£nggi yillarda turli shaharlaming yubileylari munosabati bilan 
o'tkazilayotgan anjumanlar, ilmiy tadqiqotlar o lkamizning jahon sivili- 
zatsiyasiga qo‘shgan hissasi katta ekanligini ko isatmoqda.
0 ‘z tarixini, ona yurtini, ona tuprog‘ini e’zozlagan inson haqiqiy in- 
son bo‘lib vetishadi va oldiga qo'ygan vazifaga erishadi. Tarixga nazar 
tashlasak, o ‘z o ‘lkasini sevmagan va uning tuprog‘ini ardoqlamagan bi- 
ron zotni uchrata olmaymiz. Har bir yosh avlodning o'z o lkasi tarixini 
o ‘rganishi va vatanini sevishi muqaddas burch hisoblanadi.