Oliyvao rtamaxsus ta’lim vazirlich karimjon Rahimqulov

I l l bo‘lim . JISMONIY MADANIYAT HARAKATINING
TURLI TARMOQLARIDA MILLIY HARAKATLI
0 ‘YINLARNI TASHKIL QILISH YO‘LLARI
24. Milliy harakatli o'yinlami tashkil qiluvchi
mas’ul tashkilotlar
Jismoniy tarbiya harakatini boshqaruvchi va ifoda etuvchi 
davlat idoralari va jamoatchi tashkilotlar mavjud. Ular, asosan, 
0 ‘zbekiston Respublikasi Madaniyat va sport ishlari vazirligi, 
Respublika Prezidenti Devonidagi mas’ul xodimlar, Respublika 
Hukumati tarkibidagi mas’ul vakillar, deyarli barcha vazirliklar 
qoshidagi jismoniy tarbiya va sport bo‘limlari kabi davlat bosh- 
qaruvchilaridir.
Jamoat tashkilotchilari kasaba uyushmalari, «Kamolot» yoshlar 
ijtimoiy harakati, Xotin-qizlar qo‘mitasi, xayriya jamg‘armalari 
va shu kabilardan iborat.
«Dinamo», «Yoshlik», «Talaba», «Paxtakor» sport klublari, 
«Vatanparvar» tashkiloti, Kasaba uyushmalari sport jamiyati, 
Markaziy harbiy sport klubi (MHSK) va bir qator davlat idoralari 
qoshidagi sport klublar jismoniy madaniyat va sport ishlarini olib 
boruchi maxsus tashkilotlardir. Ulaming viloyatlar, shahar, tuman 
tannoqlari mavjud.
Mazkur sport tashkilotlari va uyushmalari o‘quvchi-yoshlar 
(«Yoshlik»), talabalar («Talaba»), mehnatkashlar (Kasaba uyush­
malari sport jamiyati, «Paxtakor» sport lubi), harbiylar (MHSK), 
ichki ishlar xodimlari («Dinamo») va shu kabi turli soha vakillami
75

---

o‘zlariga uyushtiradi. Bu tashkilotlaming asosiy maqsad va vazifalari 
asosan ommani jismoniy tarbiya va sport bilan shug'ullantirish, 
turli-tuman musobaqalarini o'tkazish, turli jamoalami tashkil qilib 
xalqaro sport musobaqalariga tayyorlash va qatnashtirishdan 
iboratdir.
Shuningdek, ommaviy sog‘lomlashtirish sport tadbirlari, turli 
xil sport bayramlari va musobaqalari, ko'rgazmali sport tizimlarida 
milliy harakatli o ‘yinlardan foydalanishni amalga oshiradi. Har 
bir sport tashkiloti va uyushmasining quyi tarmoqlarida ta’kid- 
langan tadbirlami ommaviy ravishda o'tkazish asosiy o£rinni egal- 
laydi.
Masalan, Navro‘z, Mustaqillik kuni, hosil bayramlari, kasb- 
hunar kunlarini nishonlashda ko‘p bosqichli va jamoalardagi turli 
sport musobaqalarini tashkil etadigan harakatli o£yinlaridan foyda- 
lanadilar. Ko£p bosqichli («Umid nihollari», «Barkamol avlod», 
«Universiada») sport musobaqalari, xalq milliy o£yinlari Respublika 
musobaqalarini tashkil qilishda barcha vazirliklar va jamoat tash- 
kilotlari o‘zaro hamkorlikda faoliyat ko‘rsatadilar. Bu tadbirlarning 
ochilish vayopilish marosimlarida turli harakatli o'yinlar namoyish 
etiladi. Ayniqsa, milliy kurash lari mizning elementlari, ot o‘yinlari, 
arqontortishish, bilak kuchini sinash kabi milliy harakatli o£yinlar 
ko‘rsatma-namoyish mazmunda chuqur o‘rin egallaydi.
«Alpomish o'yinlari», «To‘maris o‘yinlari» kabi respublika 
festivallarda dastuming asosiy mazmunini harakatli o'yinlar tashkil 
etadi.
Yana e’tiborli tomoni shundaki, «Paxtakor» sport klubining 
quyi tarmoqlaridagi xodimlar ishtirokida qishloqlar, qo‘rg‘onlardagi 
(posyolka) katta to‘ylarda xilma-xil harakatli o £yinlarni tashkil 
qilish an’anaga aylanmoqda. Bunda yelkadan oshirib otish, bilak
76

---

kuchini sinash, ko‘prik, tuya, ho‘kizlami ko‘tarish, otdun ag'darish, 
poyga kabi qadimiy milliy o ‘yinlar keng qollanilmoqda. Xulosa 
qilib aytilsa, davlat va jamiyat tashkilotlari milliy harakatli o'yinlami 
ommalashtirish yo‘lida mas’uliyat bilan ish olib bormoqda.