Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi O’zbekiston milliy universiteti xorijiy filologiya fakulteti

# Ijobiy matn

Salbiy ???

Ishsizlik, yomon, urush, xavf, muammo (salbiy ma'no) yoki inson huquqlari, noyob, o’sish, yordam (ijobiy ma'no) kabi ob'ektiv so'zlar to'g'ridan-to'g'ri hissiyotlarni ifoda etmaydi, balki matnda berilgan munosabatlarga hamroh bo'lishi yoki qarama-qarshi ma’no ifodalayotgan bo'lishi mumkin: U yomon odam (salbiy ma’noda) – Qo‘pol so’zlarni aytish yomon (ijobiy ma’noda).

Pragmatika

Tilshunoslikdagi ikki ilmiy yo‘nalish

• Formal-funksional yo‘nalish (19- asrning ikkinchi yarmi- 20-asrning boshlari)

Matnning sintaktik tahlili:

Sanobar bugun ham maktabga kelmadi.

Sanobar- ega, kelmadi- kesim, bugun- payt holi, maktabga- o‘rin holi.

• Sistem-struktur yo‘nalish (20-asrning o‘rtasi)

Matn tahlili:

Sanobar bugun ham maktabga kelmadi.

Sanobar maktabda o‘qiydi.

U bugun maktabga kelmagan.

Avval ham kelmagan.

Tasniflashdagi yana bir jihat so‘zlarning mintaqalar va madaniyatlardagi farqlanishi ya’ni so‘z ma’lum hududda ijobiy, boshqa hududda esa betaraf baholanishi mumkin: Ilonni yog’ini yalagan – bizda salbiy ma’noda tushunilsa, Koreys xalqida ayollarni ilon kabi deb ta’riflash ijobiy ma’noda qabul qilinadi.

Elmurod bu soha bo‘yicha eng mohiri emishmi ?!

O‘zbek tilida ibora, kinoya va piching, kesatiqlardan keng foydalaniladi. Xususan, kinoya haqida gap ketganda, odamlar o’zlarining salbiy his-tuyg’ularini ijobiy so’zlardan foydalangan holda ifoda etadilar. Bu esa mashinaga tahlil qilish jarayonida qiyinchilik tug’diradi.

1. Bu tadbirdan sizga nima yoqdi? 2. Bu tadbirdan sizga nima yoqmadi?

• Hammasi !

• Hech narsa !

Sentiment tahlilining vazifalari:

• O‘zbek tilida amalga oshirilgan birinchi Sentiment tahlili natijalaridan foydalangan holda katta hajmli ma’lumotlar bilan ishlash.
• O‘rgatilgan resurlari kam bo’lgan tillar uchun tabiiy tillarni qayta ishlash texnologiyalarini yaratish.
• Ilk tadqiqot ishida ikkilik klassifikator: ijobiy va salbiy baho semalarini aniqlagan bo‘lsa, keying bosqichda neytral bahoni aniqlash.
• O‘zbek tilida berilgan matnli maʼlumotlardan inson tilini ifodalashni avtomatik keltirib chiqarishni shakllantiradigan modellar qurish.