|
partiya 1917-yilda sotsial-demokratik partiyaning chap qanoti (1921-yilgacha –
soʻl sotsial-demokratik partiya, 1921-yilda Kommunistik partiya, 1967-yilda – soʻl
partiya – kommunistlar, 1990-yildan) deb nomlandi. hozirgi nomi bor). Atrof-
muhitni muhofaza qilish partiyasi - "yashil" - 1981 yilda tashkil etilgan, atrof-
muhitni muhofaza qilish g'oyalarini ifodalaydi. Klerikal burjua partiyasi Xristian-
demokratlar 1964 yilda tashkil topgan (1987 yilgacha - Xristian-demokratik
ittifoq). 1966 yildan beri davlat Riksdagda o'z o'rniga ega bo'lgan siyosiy
partiyalarni subsidiya qilib kelmoqda.
Ishbilarmon doiralarni ifodalovchi eng yirik tashkilot 1902 yilda tashkil etilgan
Shvetsiya tadbirkorlari uyushmasidir.
Xulosa
Shvetsiya hayotida o'z saflarida taxminan birlashgan kasaba uyushmalari harakati
muhim rol o'ynaydi. Mamlakatning umumiy iqtisodiy faol aholisining 80%. Biroq,
respublikada yagona kasaba uyushma markazi mavjud emas. Shvetsiyadagi Kasaba
uyushmalari markaziy assotsiatsiyasi - mamlakatdagi eng yirik, 1898 yilda tashkil
etilgan, taxminan birlashtiradi. 1,2 million kishi yetakchi sanoat, kommunal va
xizmat ko‘rsatish sohalarida band. Xodimlar kasaba uyushmalari markaziy
assotsiatsiyasi 1944 yilda tashkil etilgan bo'lib, xususiy va davlat sektoridagi
xodimlarni birlashtiradi. Markaziy tashkilot Oliy ma'lumotli shaxslar 1947 yilda
tashkil etilgan va o'qituvchilar, muhandislar, shifokorlar va boshqalarni
birlashtirgan.
Ikkala jahon urushi paytida Shvetsiya neytral bo'lib qoldi. Shu tufayli, shuningdek,
boshqa holatlar tufayli u jangovar harakatlardan uzoqroq turishga muvaffaq bo'ldi.
Ikkinchi jahon urushidan keyin Shvetsiya oʻzining anʼanaviy siyosatini tinchlik
davrida ittifoqchilikdan ozod boʻlib, urush davrida betaraflikni saqlab qoldi va oʻz
xavfsizligini kuchli milliy mudofaa tizimiga asosladi. Shu bois siyosiy jihatdan
Shvetsiyaning Yevropa ishlariga aralashuvi Yevropa Kengashidagi ishtirokidan
nariga o‘tmadi.
1960-70-yillarda. Shvetsiyaning tashqi siyosati rivojlanayotgan mamlakatlarga va
global ekologik muammolarga yordam berishga, shuningdek, BMT doirasida
qurolsizlanish va Yevropada ishonchni mustahkamlash choralarini qoʻllab-
quvvatlashga qaratilgan. BMT va uning Nizomini qo'llab-quvvatlash Shvetsiya
tashqi siyosatining asosiy elementlaridan biri bo'lib qolmoqda. Shvetsiya taxminan
ajratadi. YaIMning 1% rivojlanayotgan mamlakatlarga yordam berish uchun.
1980-yillarda Evropada qurollanishni qisqartirish va butun dunyoda umumiy va
to'liq qurolsizlanish g'oyasini qo'llab-quvvatlashga qaratilgan umumiy xavfsizlik
doktrinasi Shvetsiya tashqi siyosatining markaziy elementiga aylandi.
Uzoq vaqt davomida betaraflik siyosati Shvetsiyani Yevropa Ittifoqiga a'zo
bo'lishga intilishga to'sqinlik qildi. Shvetsiya kamroq qattiq tashkil etilgan EFTA
a'zoligidan mamnun edi. Biroq, Evropadagi o'zgarishlar va sovuq urushning
tugashi bu pozitsiyani qayta ko'rib chiqishga imkon berdi. 1991-yil iyul oyida
Shvetsiya Yevropa Ittifoqiga aʼzo boʻlish uchun ariza berdi, 1994-yil noyabrda
shved xalqi referendumda YeIga kirishni maʼqulladi va 1995-yil yanvaridan
Shvetsiya Yevropa Ittifoqining toʻliq aʼzosi boʻldi.
Shvetsiya
Yevropa
Ittifoqining
uzoq
muddatli
maqsadlari
bilan
o'rtoqlashayotganini va uning iqtisodiy va siyosiy ittifoq yaratish borasidagi sa'y-
harakatlarini qo'llab-quvvatlashini e'lon qildi. Yevropa Ittifoqi doirasida Shvetsiya
Yevropa Ittifoqining kengayish jarayoniga, bandlikni oshirishga, qarorlar qabul
qilishda shaffoflikni oshirishga, gender tengligi va qatʼiy atrof-muhit siyosatiga
eʼtibor qaratmoqda.Shvetsiyaning harbiy ittifoqlarda ishtirok etmaslik siyosati
o'zgarishsiz qolmoqda. Bu siyosat Shimoliy Yevropada barqarorlikni saqlashga
yordam beradi. Shvetsiya, shuningdek, YXHT va Yevropa Kengashidagi faol
ishtiroki orqali butun Yevropada xavfsizlikni mustahkamlashga katta hissa
qo‘shmoqda. Shvetsiya WEIda kuzatuvchi hisoblanadi. Shimoliy kengash va
Shimoliy vazirlar kengashi doirasida ham an’anaviy shimoliy hamkorlik
rivojlanmoqda.Shvetsiya anʼanaviy ravishda erkin savdo siyosatini olib boradi va
GATT tamoyillariga asoslangan va JST doirasida amalga oshirilayotgan ochiq
koʻp tomonlama savdo tizimining tarafdori hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
