Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat Texnika Universiteti Olmaliq filiali

Umumiy qism.

1.1 Detalni xizmat vazifasi.
Berilgan detal valik deb atalib bunday detallar val tipidagi detallar sarasiga kiradi. Mashinasozlik sanoatida bunday detallar yetaklovchi vallar sifatida ishlatiladi, tishli valga tushadigan kuchlanish yuqori boʼlganligi uchun bu detal materiallari odatda mustaxkamligi yuqori boʼlgan materiallardan tayorlanadi.
Bizga maʼlumki barcha tipdagi detallarga va tishli gʼildiraklarga,vallarga uning xizmat vazifasiga qarab, texnik talablar qoʼyiladi, bunga koʼra barcha gʼildiraklar yuza tozaligi Ra 1.25-2.5 mkm.gacha boʼlishi mumkin.
Ularning tishlari ishchi yuzalarini gʼadir-budurligi Ra 0.63-2.5 mkm. gacha boʼlishi mumkin. Bundan tashqari odatda val tipidagi detallarga qoʼyiladigan texnik talablar ularning ishlash sharoitiga qarab belgilanishi mumkin. Pogʼanali vallarning silindrik yuzalariga ishlov berishda 12-sinf aniqligi va Rz 80 qora yoʼnish operatsiyasi bajariladi.
Yuqoridagilarni xisobga olgan xolda berilgan detalga uning tishlarining ishchi yuzalariga Ra1.5 mkm aniqlik qoʼyildi,val pogʼanalariga esa А, B yuzaga Ra 1.5 mkm, V yuzaga Rz 10 mkm, qolgan yuzalarga Rz 30mkm yuza tozaliklari qoʼyildi.
Detalimizning materiali “Poʼlat 20” bunday markali detallar uglerodi nisbatan kam boʼlganligi uchun burovchi momentga chidamli material xisoblanadi.
Vallar reduktor uzatmalarda va xar hil aylanuvchi dastgohlar uchun umuman olganda mashinasozlik va xalq xoʼjaligida keng qoʼllashda ishlatiladi.
“Poʼlat 20” kimyoviy tarkibi %
1 – jadval

C	Si	Mn	P	S	Cr	Ni
0.17-0,24	0,17-37	0,35-0,64	0,04	0,04	0,25	0,25

2 – jadval

Mustaxkamlik chegarasi, MPa				Brinell bo’yicha qattiqligi (HB) kg/mm^2	Oquvchanlik chegarasi MPa
Cho’zilishiChmch	Siqilishi Tms	EgilishTme	Buralish, Tmb
25	42	25	55	163	197