Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi andijon davlat universiteti

ijtimoiy-psixologik
  muammodir.  Olimlar  yanada 
mazmunliroq  yoki  «amalda  yaxshiroq»  bo‘lgan  paradigmani  emas,  balki  yangi 
«normal»  fan  asosi  hamda  «boshqotirma-vazifalar»ni  yangi  qoidalarga  muvofiq 
yechish  uchun  «andoza»  sifatida  o‘zlariga  ko‘proq  mos  keladigan  paradigmani 
tanlashni ma’qul ko‘radilar.  
Bilimlarni  izchil  jamg‘arish  jarayoni  faqat  «normal»  fan  sharoitida  yuz  beradi. 
Ammo  ilmiy  inqilob  voz  kechilgan  paradigma  doirasida  jamg‘arilgan  bilimlarni 
qadrsizlantiradi  va  butunlay  boshqa  muammolar  va  g‘oyalardan  iborat  yangi 
bilimlar  olamini  yaratadi.  Turli  paradigmalarga  muvofiq  yaratilgan  nazariyalar 
o‘zaro  muvofiq  kelmaydi.  Ayni  shu  sababli  ffanning  rivojlanish  jarayoni 
bilimlarning o‘sishini belgilaydi, deb aytish mushkul. «Normal» fan har bir ayrim 
tarixiy davrda mazkur paradigma doirasida bilimlarni jamg‘arsa-da, lekin umuman 
                                                 
164
 қаранг: Поппер К. Логика и рост научного знания. – М., 1983. – 455-б.  
165
 қаранг: Кун Т. Структура научных революций. – М., 1975.  

---

olganda  fanning  rivojlanishi  bizning  dunyo  haqidagi  tasavvurimiznigina 
o‘zgartiradi:  fan  rivojlanishi  bilan  biz  dunyoni  ko‘proq  emas,  balki  o‘zgacha 
tushunamiz va tasavvur qilamiz. 
Ashaddiy  antikumulyativist  hisoblangan  P.Feyerabend  o‘zining  «anarxistik» 
konsepsiyasida ilmiy bilishning rivojlanishidagi har qanday mantiqni to‘la rad etadi. 
U  fanda  «hamma  narsaga  yo‘l  qo‘yiladi», deb  hisoblaydi.  Birorta ham  nazariyani 
boshqa  nazariyalardan  ustun  qo‘yish  mumkin  emas,  zero  nazariyalar  «o‘girib 
bo‘lmaydigan» har xil tillarda so‘zlaydi va bir-biri bilan muvofiq kelmaydi. Barcha 
paradigmalar  teng  darajada  o‘rinsizdir,  zero  ular  olimlarning  ijodiy  tafakkurini 
cheklaydi.  Kun  ilgari  surgan  «normal»  fan  g‘oyasi  aslida  mutaxassislar  ongida 
vaqtinchalik  hukm  surayotgan  mafkuradir.  Unga  qarshi  kurashish  kerak.  Fanning 
rivojlanish yo‘li – «uzluksiz inqilob». Feyerabend