Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Qanday faktorlar kriptovalyutalar kursiga ta’sir qilishi mumkin?
Kriptovalyular (
shu jumladan, bitkoin, bitkoin cash, laytkoin, ethiriumlar
) ni 
ko’pincha raqamli oltin deb atashadi, chunki yangi tangalarning topilishi 
(
mayning
) va tizimda paydo bo’lishi doimiy ravishda kamayib borayapti. Bitkoin 
tangalarining soni aniq matematik formula bilan chegaralangan – 2034 yilga kelib, 
99% bitkoinlar topilib bo’linadi (
mayning qilinib bo’linadi
) degan fikrlar ham bor.
Talab oshishi bilan bitkoinning narxi yanada oshib borishi tabiiy. Boshqa 
tomondan qaraganda, xozir bozorda tizimdagi mavjud tangalarning 10% gina 
savdo jarayonida ishtirok etayapti. Shuning uchun ham, kursning tezkorlik bilan 
o’zgarishi birjalarga yangi bitkoinlar oqib kelishi bilan kompensatsiya qilinishi 
mumkin. Shuni ham esdan chiqarmaslik kerakki, kriptovalyutalar birjasi juda ham 
yosh bozor va undagi ko’pchilik o’yinchilar birjalarda ilk bor savdo 
qilayotganlardir. Tabiiyki, ular eyforiya va vaximaga tushishga moyilroq 
bo’ladilar. Shu sababli ham bozorda kriptovalyutalar kursining yuqori darajadagi 
volatilliligi kuzatilayapti.
21.
Ommaviy nashrlar va electron axborot vositalaridagi habarlarga ko’ra, 
kriptovalyutalar kursi doimiy o’sishda bo’lar emish. Agar men bir qancha 
miqdorda kriptovalyuta sotib olsam, bir-ikki yilda boyib ketamanmi? 
Shuni aytish lozimki, kriptovalyutalar kursining navbatdagi o’sishidan avval kurs 
ikki-uch marta tushib ketadi. Shuning uchun kriptovalyutaning o’sish to’lqiniga 
tushib olishga harakat qilsangiz va buning uddasidan chiqsangiz, ikki-uch yilda 
boyig ketishingiz mumkin. 2017 yil boshidan buyon bitkoin narxi salkam ikki 
yarim barobar o’sdi, efiriumning kursi esa 48 barobar o’sdi va so’ngra ikki barobar 
kamaydi. Demak, ushbu bozorda tavakkalchilik darajasi juda ham yuqori. Ammo, 
tavakkal qilmasang, boy bo’lmaysan va shampanskiy ichmaysan degan gap ham 
bor halqda. Shuni ham aytish kerakki, xozirgi kunda jahon miqyosida 
kriptovalyutalarning kapitalizatsiyasi 85 milliard dollarga yetadi, AQSh aholisi 

---

146 
depozitlarining miqdori 9 trillion dollar, Rossiyaninki 405 milliard dollar, jahon 
qimmatli qog’ozlar bozori esa 2016 yil oxirida 86 trillion dollar bo’lgan. Bu 
raqamlar kriptovalyutalar bozorining rivojlanish miqyosini va imkoniyatlarini 
yaqqol ko’rsatib turibdi. 
22.