Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

 
Past – baland turniklarda bajaraladigan mashqlar 
  Umumiy ta’lim maktablari uchun jismoniy tarbiya bo‘yicha o‘quv dasturida 
ko‘zda  tutilgan,  turnikda  bajariladigan  mashqlar  o‘z  to‘zilishi  va  bajarish 
qiyinligiga  ko‘ra  turli-tumandir.  Bular  asosan,  dinamik  xususiyatga  ega  bo‘lgan 
mashqlar.  O‘quvchilardan  bir  qator  harakatlarni  va  nihoyat  muskullar  kuchini 
minimal  sarflab,  inersiya  kuchidan  to‘gʻri  foydalanish  malakasini  egallash  talab 
qilinadi. Turnikda bajariladigan siltovchi mashqlarda avvalo texnik jihatdan to‘gʻri 
texnik qomat bo‘lishiga, ya’ni mashqning barcha hal qiluvchi fazalarida gavda va 
uning  barcha  qismlarining  holati  to‘gʻri  bo‘lishiga  erishishi  kerak.  Turnikda 
bajariladigan ko‘pgina mashqlar bajaruvchidan fazo va vaqtda to‘gʻri yo‘nalish ola 
bilishi,  harakatlarni  nozik  muvofiqlashtirishni,  shuningdek,  dovyuraklik  va 
qat’iyatlikni  talab  qiluvchi,  fazoda  gavdani  murakkab  ko‘chirish  bilan  bogʻliq. 
Turnikda  bajariladigan  mashqlarni  muvaffaqiyatli  o‘zlashtirish  uchun,  boshqa 
anjomlardagi  kabi  o‘rganiladigan  yelementlar  texnikasini  yaxshi  bilish  zarur. 
Shuning  uchun  ham  mashgʻulotlarda  o‘qituvchi  ko‘rsatganlarini  va 
tushuntirishlarini  aniq  yeslab  qolish,  jismoniy  yordam  ko‘rsatish  va  himoyalash 
usullarini o‘zlashtirib olish muhim.  
Turnikda  bajariladigan  mashqlarni  bajarishda  odatda  mahkam  tutishlardan 
faydalaniladi (snaryadni ushlash usullari): yuqoridan tutish, pastdan tutish, har xil 
tutish, chalishtirib tushish. Turnikda bajariladigan asosiy yelementlar quyida bayon 
qilinadi: