Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Sog‘lomlashtiruvchi
–o‘quvchilarning  sog‘lig‘ini  mustahkamlash,  har 
tomonlama jismonan tarbiyalash;  
sog‘lom turmushtarsiga amal qilish va uni keng jamoatchilik o‘rtasida targ‘ib 
etish; jismoniy mashqlarni ketma-ketlikda to‘g‘ri bajarish orqali jismoniy sifatlarni 
rivojlantirish;  sport  asbob-anjomlaridan  foydalanishning  xavfsiz  usullarini 
o‘rgatish;  
jismoniy 
tarbiya 
va 
sport 
faoliyatini 
kerakligicha 
ta’minlash; 
sog‘lomlashtiruvchi mashqlarni kundalik hayotida qo‘llayolish; 
organizmni chiniqtirish va jismoniy qobiliyatlarni rivojlantirishdan iborat. 
Jismoniy tarbiya fani tarkibiga“Salomatlik asoslari”,“Sog‘lom avlod asoslari” 
hamda “Hayot xavfsizligi asoslari” o‘quv kurslarini singdirib o‘qitilishi lozim. 
Jismoniy  tarbiya  va  sog‘lomlashtirishni  boshlang‘ich  sinflarda  o‘qitish 
salomatlikni 
mustahkamlash, 
jismoniy 
sifatlar(kuch, 
tezlik, 
chaqqonlik, 
chidamlilik,  egiluvchanlik  va  koordinatsiya)ni  rivojlantirish,  o‘yinli  vaziyatlarda 
oqilona  va  murakkab  hayotiy-amaliy,  shuningdek,  sportning  harakatli  turlarini 
o‘zlashtirishga yo‘naltiriladi.  
Yuqori  sinflarda  ushbu  fanni  o‘qitish  me’yoriy  jismoniy  rivojlanishga 
ko‘maklashish,  harakatlanish  vaqtida  va  static  holatlarda  gavdani  to‘g‘ri  tutish 
malakasini  mustahkamlash,  gimnastika,  yengil  atletika,  sport  o‘yinlari  (basketbol, 
voleybol,  qo‘lto‘pi,  futbol  va  boshqalar)ga  oid  mashqlarni  bajarishda,  texnika  va 
taktika asoslarini o‘rgatishda ko‘nikma va malakalarni mustahkamlaydi.  
Jismoniy  tarbiya  fani  o‘qituvchisi  dars  mashg‘ulotlarini  boshlashdan  oldin 
mashg‘ulot  o‘tkaziladigan  joyni  tanlashi,  diqqat  bilan  ko‘zdan  kechirishi,  sport 

---

18 
jihozlarining yaroqli ekanligiga ishonch hosil qilishi va  mashg‘ulot o‘tkaziladigan 
joylarga 
qo‘yiladigan 
talablariga 
ko‘ra, 
sanitariya-gigiyena 
shartlarining 
muvofiqligiga  ishonch  hosil  qilish,  o‘quvchilar  jismoniy  mashqlarni  bajarishda 
xavfsizlik qoidalariga qat’iyan tayangan holda amalga oshiriladi.  
Jismoniy mashqlarni bajarishda xavfsizlik choralariga rioya qilish;  
-mashg‘ulot o‘tkazish joyi diqqat bilan ko‘zdan kechirilib xavfsizlik  
choralarini ko‘rilishi;  
Gimnastika  anjomlari  (turnik,  brus,  tortilish  arqoni)da  mashq  bajarishdan 
oldin foydalanishga yaroqliligini birma-bir tekshirib chiqish lozim.  
-akrobatika  mashqlarini  bajarishdan  avval  esa  matlarning  taxlanishiga,  yer 
(pol)  ga  to‘shalishiga  ahamiyat  berish  lozim,  chunki  ular  orasida  bo‘shliq  qolib 
ketib sakrovchi oraliqqa kelib tushushi mumkin.  
O‘quvchilarning  mashg‘ulotga  kiygan  kiyimlari  (futbolka,  shorti,  sport 
kiyimi)  doimo  toza,  o‘ziga  qulay,  poyabzali  ham  toza,  ixcham,  tovoni  rezinali 
vayumshoq bo‘lishi lozim.  
Dasturga  «Suzish»  bo‘limi  kiritilgan  bo‘lib,  bu  bo‘limga  alohida  soat 
ajratilmagan. Agar maktabda suzishga sharoit bo‘lsa, unga birinchi sinfdan boshlab 
o‘rgatiladi.  Suzishga  ajratiladigan  soatlar  dasturning  asosiy  turlari(harakatli 
o‘yinlar, gimnastika, yengil atletika, sport o‘yinlari) hisobidan olib boriladi. Suzish 
darsiga  borayotgan  o‘quvchilarda  sovun,  mochalka,  sochiq,  suzish  uchun  maxsus 
kiyim  bo‘lishi  kerak.  Dars  tugagach  o‘qituvchi  barcha  o‘quvchilarning  bor 
yo‘qligini tekshirib chiqishi lozim. 
 
Umumiy oʻrta ta’lim maktablarida jismoniy tarbiya darslarini tashkil qilish va 
oʻtkazish  uchun  davlat  ta’lim  standartlari hamda  jismoniy  tarbiya  fanining oʻquv 
dasturiga muvofiq ravishda quyidagicha taqvim mavzui rejalar tuziladi.