Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment

T ashkiliy  k o m m u n ik a tsiy a  to ‘siqlari  nim alardan  iborat?
11.
Tashkilotda 
kom m unikatsiyani 
takom illashtirish 
y o ‘llarini
ayting.
A d a b iy o tla r:
1. 
М ескон  М.,  А льберт   М.,  Хедоури  Ф.
  О сновы   м енедж м ента. 
М.:  « Д ел о » ,  2 0 0 2 .
2. 
S h a rijx o 'ja yev М .,  A bdullayev  Yo.
  M enejm ent.  Т.:  « 0 ‘qitu vch i», 
2001
.
3.  Internet  sayti:  w w w .M anaiem ent.ru
146

---

IX BOB.  QARORLARNI  QABUL QILISH VA 
TAKOMILLASHTIRISH YO‘LLARI
9.1.  Boshqaruv qarorlarining mohiyati va ularga 
qo‘yiladigan  talablar
Qaror —  bu  bajarilishi  lozim  boMgan  ishning  aniq  bir  yoMini 
tanlab  olishdir.  Qaror —  bu  m uqobil  tanlov.  Bunday  qarorlam i  har 
birimiz bir kunda o ‘nlab-yuzlab, bir um r davomida esa m inglab qabul 
qilamiz.  M asalan,  kiyim javonidagi  qaysi  bir  kiyimni  tanlab  kiyish, 
taom nom adan  qaysi  ovqatni,  m anzilga  yetib  olishda  qaysi  transport 
turini, qanday kasbni tanlash va h.k.  B unday misollami k o ‘plab kelti- 
rish m umkin. Biroq, boshqaruvda q aro r qabul qilish shaxsiy hayotda- 
giga nisbatan tizimlashtirilgan jarayondir.  Shaxs tom onidan qilingan 
xususiy  tanlov  eng  a w a lo   o‘zining  shaxsiy  hayotiga  va  birm uncha 
u  bilan  bogMiq  boMgan  odam larga  ta ’sir  ko‘rsatadi.  M enejer  ta ’sir 
yo ‘nalishini  faqat o ‘zi  uchun  em as,  balki tashkilot va  boshqa  ishchi­
lar  uchun  ham  tanlaydi.  Qaror  qabul  qilish  zaruriyati  m avjud  hol- 
atning  boMishi  lozim  boMgan  holat  bilan  mos  tushm asligi  natijasida 
yuzaga  keladi.  Masalan,  davlat tom onidan  qat’iy  belgilab  q o ‘yilgan 
narx  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  o ‘z  funksiyasini  bajara  olm aydi. 
Shu sababli  narxlami erkinlashiirish  to ‘g ‘risida qaror qabul  qilinadi.
Qaror qabul  qilish  im koniyatining  muqobil yoMlari  boMganda 
vujudga  keladi  va  rahbar  ulardan  birini,  eng  m aqbulini  tanlaydi. 
Q arom ing eng samarali variantini top ish  uchun rahbar «yetti oMchab 
bir kes» m aqoliga rioya qilishi  kerak.
M uhim   tashkiliy  qaror  qabul  qilish  javobgarligi  —   ogMr 
m a’naviy yuk. 
U ayniqsa, yuqori  boshqaruv pog‘onalarida nam oyon 
boMadi. Shuning uchun rahbar o ‘ylam asdan qaror chiqarishi m um kin 
emas.  Rahbar  ishchini  ishdan  haydash  to ‘g ‘risida  qaror  qabul  qilsa 
bundan  ishchi jab r ko‘radi, agar yaxshi  ishchini  haydash  to ‘g ‘risida 
qaror qabul  q i'sa tashkilot zarar k o ‘radi.
Q aror qabul qilish boshqaruvchi har kunlikishining bir qism idir. 
Bu  sohada  om ilkorlik  menejerni  boshqalardan  ajratib  turadi,  eng 
muhimi  samarali  ishlaydigan  m enejerni  sam arasiz  ishlaydigandan
147

---

farq   qiladi.  Qaror  qabul  qilish  sohasida  m enejer  rahbam ing  to ‘rt 
rolini  bajaradi  —   tadbirkorlik,  ishdagi  kam chiliklarni  tuzatuvchi 
m utaxassis, resurslarni taqsim lovchi va kelishuvga erishish b o ‘yicha 
m utaxassis.  Qabul  qilingan  qaror reja, topshiriq,  buyruq,  farm on  va 
farm oyishlar  orqali  y uridik  kuchga  kiritiladi  va  am alga  oshiriladi. 
Shu nuqtai nazardan q aro m i boshqaruv binosining poydevori deyish 
m um kin.