Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment



Download 8,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/335
Sana08.01.2022
Hajmi8,58 Mb.
#330075
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   335
Bog'liq
30 Менежмент N M Ziyavitdinova 2012 й Ўқув қўлланма

Duglas  MakGregor 
(1906-1964)  kiradi.  Duglas 
MakGregor  «inson  munosabatlari»  maktabining  atoqli  namoyan- 
dalaridan hisoblanadi. U inson xulq-atvorining ikki modeli, xodimn­
ing  o ‘z mehnatiga  ikki  xil  munosabatda  bo‘lishi  mumkinligini  ino­
batga olib,  ikki jildlik «X» va «U» nazariyasini yaratadi.
«X»  nazariyasi
  muallifning  fikri  bo‘yicha  boshqaruvga
50


an’anaviy  yondashuvni  —   ma’muriy  buyruqbozlik  jarayonini  aks 
ettiradi.  Bu  nazariyaga  ko‘ra,  namunaviy  yollanm a  xodim —  tabi- 
atan yalqov boMgan  kishi,  shu  sababli  u topshirilgan  ishdan  bo‘yin 
tovlashga  urinadi,  unda  izzattalablik,  m as’uliyat  sezish,  fahm- 
farosat  yetishmaydi.  Bunday  holatda  xodimni  doimo  majburlash, 
nazorat qilish, jazolash va jarima solish  bilan  qo‘rqitib turish zarur. 
Duglas  MakGregorning  fikricha,  bu  kabi  boshqaruv  nazariyasiga 
qarama-qarshi 
«U»  nazariyasi
  turishi  kerak.  Yollanma  ishchilar 
tabiatan  faol,  ularga  tashabbuskorlik  va  uddaburonlik,  o‘z  zimma- 
siga  mas’uliyat  olish  salohiyati  xosdir.  Bunday  holda  menejerning 
vazifasi  kishilar o ‘z maqsad va manfaatlariga g ‘oyat maqbul  tarzda 
erishadigan shart-sharoitni yaratishdan iborat boMadi. Kompaniyan- 
ing  siyosati  va  istiqboli  esa xodimlaming xulq-atvoriga  asoslangan 
holda  tashkil  etilishi  kerak.  Bu  nazariyaga  muvofiq  keluvchi  ish- 
chini  rag‘batlantirish va unga qulay muhit yaratib berishgina kifoya 
qiladi.
Albatta,  har ikkala nazariya ham  faqat nazariyadir. Amaliyot- 
da  ular  sof ko‘rinishda  uchramaydi.  Inson  murakkab  va  ziddiyatli 
mavjudot.  U  o‘zida  ham  birinchi,  ham  ikkinchi  modellar  sifatini 
mujassamlashtiradi.  Boshqarishning yuksak san’at ekanligi ana shu 
ikki jihatni  uyg‘un!ashtiradi. Agar kengroq fikr yuritadigan  boMsak, 
unda  MakGregorning  «U»  nazariyasini  inson  resurslari  boshqaru- 
vining  nuqtai  nazari  hamda  inson  axloqiy  ta ’limoti  umumiy  naz- 
ariy qoidalarining aks etishi deb tushunish mumkin.  Bu masalaning 
pirovard natijasi  sifatida  1960-yillarda sotsiolog  D o n al’d  Neyting- 
eylning  quyidagi  fikrlarini  keltirish  mumkin:  menejerlar  iqtisodiy 
masalalaming ustivorligi  to‘g‘risida g‘amxo‘rlik  qilishlari  shunday 
moddiy  farovonlik  andozalarini  bunyod  etdiki,  ulardan  biz  hozirgi 
kunda foydalanmoqdamiz.  Bulaming hammasiga juda katta boylik- 
lar evaziga erishilgan.
Axloqiy  fanlar  ta’limotiga  1950-60-yillarda  uyg‘ongan 
qiziqish  shunchalik  ulug‘  ediki,  u  o‘sha davr  boshqaruv tizimining 
deyarli hamma sohasini qamrab olgan edi. Shundan keyin boshqaruv 
ta ’limotida  yangi  yo‘nalishlar  davri  keldi.  Mana,  20-25  yil  o‘tsa
51


ham  bu  ta ’limot  g ‘oyasi,  inson  munosabatlari  ta’limoti  kabi  yana 
zamonaviy  jam iyat  ishlab  chiqarishning  taraqqiyoti,  yangi  davrda 
ustivorlik holatini egalladi.

Download 8,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   335




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish