Олийваўртамахсустаълимвазирлиги тошкентдавлатиқтисодиётуниверситети

Жисмоний шахслардан олинадиган даромадига солинадиган солиқлар

Японияда Жисмоний шахслардан олинадиган даромадига солинадиган солиқлар миллий даромад солиқ ҳамда маҳллий рўйхатда турганлик учун солиқдан иборат. Миллий даромад солиғи учун солиқ солинадиган йил каледар тил ҳисобланади. Маҳаллий рўйхатда турганлик учун солиқ муниципал ҳокимият томонидан ўша ҳудудда яшавчи ва даромад олувчи жисмоний шахсларга қўлланилади.
Японияда шахсларни солиқ мажбурияти уларнинг резидентлик статусидан келиб чиқиб белгиланади. Жисмоний шахслар қуйидаги 3 та категория бўйича класификацияланади:

• 
  Доимий резидентлар. Уларга Япония миллати вакили ёки 10 йил давр мобайнида ҳеч бўлмаса 5 йили давомида Японияда бўлган норезидентлар киради.
  
• 
  Доимий бўлмаган норезидентларга Япония миллати вакили бўлмаган охирги 10 йил ичида 5 йилдан кам Японияда яшаган шахслар киради.
  
• 
  Юқоридаги талабларга жавоб бермайдиган шахслар норезидентлар ҳисобланади¹⁸.
  

Чет эл миллати вакили Японияга келиши билан ўз иш берувчиси билан аниқлиштирилган ҳолда шартнома тузмаса, яъни бир йилдан кам муддатда мамалакатда бўлиши ҳақида, ресидент жисмоний шахс ҳисобланади. Бундан ташқари давлатлар ўртасидаги икки томонлама солиққа тортмаслик каби халқаро шарномалардам келиб чиқиб, қуйидаги талабларга жавоб берувчи норезидентларнинг даромади солиққа тортилмайди:

• 
  12 ой кетма-кетлик ичида 183 кундан кам мйддатда Японияда яшаганлар;
  
• 
  Уларнинг ойлик маошлари норезидент томонидан тўланган бўлса;
  
• 
  Берилган маош Япониядаги доимий муассаса томонидан берилмаган бўлса¹⁹;
  

Доимий резидентлар уларнинг четда топган даромадлари билан манбасидан қатъий назар солиққа тортилади. Доимий бўлмаган резидентлар эса фақат Японияда топган ва мамлакатда бўлмаган мамбалардан тўланган ҳамда Японияга қайтарилган даромадлари юзасидан солиққа тортилади. Норезидентлар эса фақат японияда топган даромадлари доирасида солиққа тортилади.
Юқоридаги жадвалдан кўриниб турибдики, Японияда миллий даромад солиғининг ставкаси прогрессиве ставка ҳисобланади, яъни энг кам ставкаси 5% ни ташкил қилиб йил давомида олинган даромаднинг 1950 000 эни ушбу

¹⁸ Worldwide PersonalTax and Immigration Guide 2016–17
¹⁹ Taxation in japan 2015 -KPMG Taxcorporation

ставкага тортилади, энг юқори ставкаси 45% га тенг ва 40 млндан юқори даромадлар ушбу ставкада солиққа тортилади. Бундан ташқари, ҳар йили чегирилиши мумкин бўлган даромад миқдори келтирилади, ушбу харажатларга асосан тиббий харажатлар киради.