Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

«Нигерия хатлари» 
Бунда сизга қандайдир сабаблар туфайли ўз қонуний меросини 
ололмаётган ёки меросни тақсимланмай қийин ахволга тушиб қолганлар 
номидан хатлар келиб, меросни олишга молиявий ёки қандайдир турдаги 
ёрдам беришни сўрашади. Агар сиз бу таклифга рози бўлсангиз, сизга 
каттагина маблаг ёки мероснинг бир қисми таклиф қилинади. Бу 
фирибгарликни интернетда эмас, балки африка давлати Нигерияда кашф 
қилишган ва бу фириб кейинчалик интернетга хам кўчиб ўтган.
«Омадингиз келгани хақидаги хат» 

---

272 
Бунда сизга лотореядан ёки шунга ўхшаш бир нимадан катта ютуқ 
ютганлигингиз хақида электрон хат келади. Ушбу ютуқни олишингиз учун 
эса ютган давлатингизга қандайдир миқдорда тўлов (солиқ, 
суғурта, бадал 
ёки фоиз
) тўлашингиз кераклиги маълум қилинади. Агар сиз солиқни 
тўлашга рози бўлсангиз, қандайдир фирманинг хуқуқшуносига мурожаъат 
қилишингиз кераклиги ўқтирилади. Худди шу хуқуқшунос сизнинг 
пулингизни амал-тақал қилиб шилиб олиш учун ўзининг барча махоратини 
ишга солади.
«Конфискация қилинган товарни сотиб олинг» 
Бунда сизга қайсидир мамлакатда божхона органлари томонидан 
мусодара қилинган махсулотларни жуда паст нархларда сотиб олиш ёки уни 
сотиш жараёнида даллол сифатида иштирок этиш таклиф қилинади. Агар 
кўнсангиз, сиздан бу мамлакатга келиш ёки маълум миқдорда шериклик 
бадали юбориш таклиф этилади. Иккала холатда хам максад битта – сиздан 
қандайдир миқдордаги пулни ундириб олишдир. 
«Вишинг» 
Бу усул юқорида кўриб ўтилган фишинг усулига жуда хам ўхшаш 
бўлади, аммо бунда э-майл ўрнига интернетдан СМС маълумот келади. Бу 
хам интернетдаги тўлов тизимлари имкониятларидан фойдаланиб сизни чув 
туширишга мўлжалланган.
«Фарминг» 
Фишингга жуда ўхшаш бўлган бундай фирибгарликнинг мохияти 
фойдананувчини ҳақиқийсига жуда ҳам ўхшаш бошқа бир сайтга 
йўналтиришдан иборат бўлиб, ушбу сайт ёрдамида сизга қандайдир тузоқ 
қўйилади ёки сизга нисбатан электрон хийлагарлик тадбири уюштирилади. 
Бунда агар сиз сайт номини тўгри кирицангиз хам, махсус дастурлар сизни 
сохта сайтга йўналтиради.
«Кардинг» 
Ушбу фирибгарлик усули банк кредит ёки дебет карталари билан 
боғлиқ бўлади. Бунда қандайдир интернет магазин яратилади ва унда арзон 

---

273 
махсуолотлар сотилиши реклама этилади. Аммо бундай интернет магазинлар 
хеч нима сотмайдилар, балки улар сизларнинг банк карталарингиз 
маълумотларини йигиш билангина шугулланадилар. Кейинчалик бу йиғилган 
маълумотлар бошқа турдаги фирибгарликларни ташкил қилишёки 
ниманидир реклама қилиш учун ишлатилади.