Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

Кичик бизнесда рақамли инновацион фаолиятининг
асосий субъектлари 
Рақамли инновацион фаолият субъектлари сифатида янгилклар 
яратадиган ва уларнинг синов нушаларини янги рақамли маҳсулот сифатида 
ишлаб чиқарадиган корхоналар, ташкилотлар ёки алоҳида шахслар 
тушунилади. Субъектлар сифатида булардан ташқари рақамли инновацион 
Kam, seriyali 
yoki ommaviy 
ravishda ishlab 
chiqarish 
Yangi 
maxsulotning 
tarqatilishi 

---

182 
жараёнга молиявий, информатион, маркетинг, патент-лицензия, лизинг, 
френцайзинг, сотув ва бошқа ҳизматлар кўрсатадиган ҳуқуқий ва жисмоний 
шахсларни ҳам қўшишимиз мумкин. Янада аниқроқ қилиб айтганда, рақамли 
инновацион фаолият субъектлари қуйидагилардир:
 

Рақамли 
инновационфаолиятнингваинновационҳизматнингалоҳидакўринишларибў
лганилмий-ишлабчиқаришташкилотлариватехнополислар, технопарклар, 
инновационмарказлар, 
инновацион-
инвестиционвабизнесмарказларкўринишидагитузилмалар; 

Рақамли маҳсулот яратадиган илмийваилмий-текширишташкилотлари 
(
академикватармоқилмийинститутлари, 
конструкторликбюролари, 
лабораториялар, тажрибамайдонлари, оилйтаълиммуассасалари
); 

Рақамли маҳсулот ҳосил қиладиган йирик ва ўртача катталикдаги 
корхона ва ташкилотлар; 

Рақамли маҳсулотлар яратадиган кичик инвестицион ташкилотлар ва 
фирмалар; 

Рақамли иқтисодиёт муаммолари билан шуғулланадигсн инновацион, 
илмий-текширув ва ишлаб чиқариш йўналишидаги ташкилотларнинг 
ҳизматчилари; 

Рақамли иқтисодиёт соҳасида юксак иқтидорга эга бўлган олим, 
ихтирочи, дастурчи ва малакали мутахассислар. 
Ҳуқуқий нуқтаи-назардан, рақамли инновацион тадбриркорлик фаолияти 
субъектлари деб, илмий-техник йўналишларда ҳуқуқий шахс ҳосил 
қилмасдан 
тадбиркорлик 
қилаойтган 
шахслар 
(
яъни 
индивидуал 
тадбиркорлар
) ҳам тушунилиб, улар бу фаолият тури билан шуғулланиш 
учун гувоҳномалар олган бўлишлари лозим. Рақамли инновацион 
тадбиркорлик фаолиятининг бундай субъектларига иқтисодиётнинг турли 
соҳаларида янгиликлар яратиб, уларни амалиётга тадбиқ этадиган 
ихтирочиларни, 
конструкторларни, 
рационализаторларни, 
компъютер 
дастурчиларини, фрилансерларни, дизайнерларни (
шу жумладан, wеб-

---

183 
дизайнерларни
), архитекторларни, технологларни ва бошқа ижодий соҳа 
субъектларини киритиш мумкин. Рақамли инновацион фаолиятнинг етакчи 
субъектларига 
эса 
инновацион 
ғояларни 
конкрет 
лойиҳаларга 
айлантирадиган ва бунинг натижасида фойда кўринишидаги молиявий 
натижа оладиган тижорий ташкилотларни киритиш мумкин. Шунинг учун 
рақамли инновацион тадбиркорлик фаолиятининг субъектларига мулк 
кўринишидан қатъий назар, илмий-текшириш ва лойиҳа-конструкторлик 
ташкилотлари, иқтисодиётнинг турли соҳаларидаги корхона ва ташкилотлар 
ҳамда олий ўқув юртлари ҳам киради. Рақамли инновацион фаолиятга ҳизмат 
кўрсатувчи субъектларни эса алоҳида гуруҳга ажратиш мумкин. Худди 
шулар рақамлиинновацион инфратузилманинг элементлари ҳисобланади. 
Рақамли 
инновацион 
фаолият 
субъектлари 
ўзларининг 
худудий 
кўрсатгичларига кўра, асосий функцияларига кўра, ташкилий элементларига 
кўра, инновацион жараённинг тугалланганлигига кўра ва билимлар яратиш 
жараёнига кўра фарқланишлари мумкин. Юқори даражада илмий билимлар 
талаб қиладиган ва мураккаб инновацион ғояларнинг амалга оширилиш 
жараёнида қуйидаги турдаги тадбиркорлик ташкилотлари бирлашмалари 
муҳим аҳамият касб этади: консорциумлар, концернлар, ҳолдинг-
компаниялар, молия-ишлаб чиқариш гуруҳлари, ассоциациялар ва ҳуқуқий 
шахслар бирлашламалари. Бундай бирлашмалар ичида асосий аҳамиятни 
йирик 
рақамлиинновацион 
лойиҳаларни 
амалга 
ошира 
оладиган