Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

2. Ўқув дастури мазмуни

№	Мавзунинг номи	Мавзунинг қисқача мазмуни	Жами	Ўқи тишни ташки лий шакли		Мустақил таълим
				Н	А
1.	Юқумли касалликлар ҳақида тушунча ва унинг келиб чиқиш тарихи. Инфекцион жараён ҳақида тушунча. Юқумли касалликлар таснифи ва ташхисот усуллари	Юқумли касалликлар фанининг ҳозирги давридаги тутган ўрни. Юқумли касалликларни келиб чиқиш сабаблари. Юқумли касалликлар фанининг мақсад ва вазифалари. Ўрта Осиёда юқумли касалликларни ўрганган олимлар. Аҳоли ўртасида юқумли касалликларни олдини олиш чора-тадбирлари. Инфекцион жараённинг ривожланиши. Юқумли касалликларнинг ўзига хос хусусиятлари, босқичлари. Юқумли касалликларнинг таснифи. ”Аҳолининг санитария-эпидемиологик осойишталиги тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикасининг қонуни.	2	2
2	Юқумли касалликлар шифохонасининг тузилиши ва унинг иш тартиби	Юқумли касалликлар шифохонаси билан танишиш. Бокслар билан танишиш. Беморларни санитария тозалигидан ўтказиш. Шифохонанинг иш тартиби. Беморларни бўлимларга транспортировка қилиш. Беморнинг кийимлари ва тагликларини алмаштириш ва парваришлаш усуллари. Пархез столларининг турлари, беморларни турли усулларда овқатлантириш. “Шошилинч хабарнома” 058-шакл тўлдириш. Тиббий ходимларнинг кун тартиби. Юқумли бўлимларнинг эпидемияга қарши санитария тартиби.	4		4	2
3	Юқумли касалликларнинг махсус профилактикаси. Эмлаш ишларини ташкил этиш. Поликлиникадаги юқумли касалликлар хонасининг тузилиши ва унинг вазифалари.	Юқумли касалликлар хонасининг мақсад ва вазифалари, тузилиши. Беморларни қабул қилиш ва тиббий ҳужжатларни расмийлаштириш. Лаборатор текшириш усуллари. Инфекция ўчоғида эпидемияга қарши курашиш тадбирлари. Юқумли касалликлар ва эмлаш хоналарининг. Эмлаш учун ишлатиладиган препаратларнинг яроқлигини аниқлаш, уларни қўллаш, “брокераж” килиш. Эмлаш календарь схемаси, махсус профилактика ишларини режалаштириш ва ўтказиш қоидалари. Тиббий ҳужжатларни расмийлаштириш ва тўлдириш 63 ва 112-шакллар билан ишлаш.	4		4	3
4	Ичак инфекциялари. Ич терлама, паратиф А ва В касалликлари. Дизентерия, салмонеллёз, ботулизм ва овқат токсикоинфекцияси	Касаллик ҳақида тушунча. Эпидемиологик анамнез йиғиш. Юқиш механизми. Клиник хусусиятлари, асоратлари. Бактериологик ва серологик текшириш усулларининг аҳамияти. Ич терлама ва паратиф А ва В касалликларини фарқлаш. Касалликни олдини олиш, инфекция ўчоғида ўтказиладиган тадбирларни режалаштириш. Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ич терлама ва паратиф касалликларни олдини олиш ва камайтириш тўғриси”даги буйруқ. Ичак инфекциялари касалликларининг қўзғатувчилари, ривожланиш механизми. Юқиш йўли. Таснифи. Асосий клиник кўриниши, асоратлари. Токсикоз ва эксикоз ҳақида тушунча. Беморларни кўздан кечириш. Парҳез овқатлантириш. Бактериологик ва серологик текшириш усулларининг аҳамияти. Касалликни олдини олиш тадбирларини ўтказиш, санитария-маориф ишларининг аҳамияти. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида салмонеллёз ва ўткир ичак инфекция касалликларини олдини олиш тўғрисида амалдаги буйруқлари. Клиник ва эпидемиологик анамнез йиғиш. Беморлардан бактериологик ва серологик текширишлар учун материал йиғиш. Бактериологик ва серологик текшириш усулларини қўллаш. Ич терлама ўчоғида касалликка қарши тадбирлар режасини тузиш. Аҳоли ўртасида санитария – маориф ишларини ташкил қилиш. Касалликнинг асосий клиник белгиларини ўрганиш. Бактериологик экмага ва умумий таҳлилга нажас олиш. Қонни серологик текширишга олиш. Олинган материалларни лабораторияга жўнатиш. Таҳлил натижаларини ўқиш. Оғиз орқали суюқлик ичириш. Беморни овкатлантириш, пархез столини қўллаш ва парвариш қилиш. Тозаловчи, сифонли ва даволовчи ҳуқналар қўйиш. Вена ичига томчи усулида дори моддаларни юбориш. Безредко усулида зардоб юбориш техникаси. Шошилинч хабарнома тўлдириш. Инфекция ўчоғида жорий ва якуний дезинфекция ишларини олиб бориш. Санитария – маориф ишларини олиб бориш. №122 сонли буйруқ “Ўткир диареяда бактериологик текшириш тартиби” тўғрисида (дезинтерия, салмонеллёз)	12	4	8	4
5	Вабо касаллиги	Вабонинг эпидемия ва пандемия холати. Этиологияси, эпидемиологик жараёни. Вабонинг клиник кўринишлари. Лаборатор текшириш учун материаллар олиш. Соғайганларни шифохонадан чиқариш. Касалликни олдини олиш. Санитария-маориф ишлари. Чет давлатлардан инфекция киришини олдини олиш. Ҳимоя кийимларини қўллаш шартлиги. Беморларнинг икоятини ва эпидемиологик анамнез йиғиш. Беморларни кўздан кечириш. Венага томчи усулида дори воситаларини юбориш. Беморлардан бактериологик ва серологик текширишлар учун материал йиғиш. Нажасни 30-шаклга текшириш. Ҳимоя кийимларини кийиш ва ечиш қоидалари. Касаллик ўчоғида жорий ва якуний дезинфекция ишларини ўтказиш. ЎзР ССВнинг 2012 йил 1 февралдаги “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида вабо касаллигини олдини олиш тўғриси”даги 25-сонли буйруғи.	6	2	4	4
6	Вирусли гепатитлар	Вирусли гепатит А, В, С, Д, Е турлари ҳақида тушунча. Вирусли гепатит этиологияси, эпидемиологияси, ривожланиш механизми. Вирусли гепатитлар таснифи. Продромал даврлар турлари. Ташхисот. Ҳомиладорлик даврида гепатитнинг кечиш хусусиятлари, унинг ҳомилага таъсири. Беморларни кўздан кечириш. Беморнинг шикоятлари, эпидемиологик ва клиник анамнези. Бемор кўринишининг хусусияти, тери қопламлари, кўз склераси, тил эгарчаси шиллиқ қаватининг ва юмшоқ танглайнинг сарғайиши. Беморлардан бактериологик ва серологик текширишлар учун материал йиғиш. Тиббий асбобларни стерилизацияга тайёрлаш. Хабарнома тўлдириш қоидалари. Обсервация варағини тўлдириш. Касалликка қарши махсус профилактика, эмлаш схемаси. Инфекция ўчоғида жорий ва якуний зарарсизлантириш. Соғайганларни шифохонадан чиқариш қоидалари. Аҳоли ўртасида санитария – маориф ишлари. Ўзбекистон Республикаси ССВнинг 2012 йил 5 январдаги “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида вирусли гепатит касаллигини олдини олиш тўғриси”даги 5-сонли буйруғи.	6	2	4	4
7	Нафас йўллари инфекциялари. Грипп, ЎРВИ, қизамиқ, сувчечак, скарлатина.	Грипп, ЎРВИ, қизамиқ, сувчечак, скарлатина касалликларини этиологияси, эпидемиологияси, ривожланиш механизми. Касалликнинг клиник манзараси. Асоратлари. Ташхисоти, эпидемик ва клиник анамнез йигиш, лаборатория усуллари, давоси. Тошмалар хусусияти. Махсус профилактикаси. Эпидемияда жорий зарарсизлантириш ишларини олиб бориш. Санитария–маориф ишларини олиб бориш. Тошкент шаҳар хокимияти Соғлиқни сақлаш бош бошқармаси томонидан чиқарилган “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида Грипп, қизамиқ, сувчечак, скарлатина касалликларини касаллигини олдини олиш тўғриси” да амалдаги буйруқлар. ЎРВИ. сувчечак, қизамиқ ва скарлатина билан оғриган беморларни кўздан кечириш. Беморларни парвариш қилиш. Бемор атрофида, палаталарда озодалик тартибини сақлаш. Хоналарни ва бемор ишлатган идишларни зарарсизлантириш чора – тадбирлари. Бурун – ҳалқумдан текшириш учун материал олиш. Беморлардан бактериологик ва серологик текширишлар учун материал йиғиш. Гипертермия ва буғилишда шошилинч ёрдам кўрсатиш. Тиббий ходимларнинг ишлаш қоидалари. Касалликни олдини олиш - оқликларни тоза сақлаш, хоналарни шамоллатиш, палаталарни кварц лампалари билан зарарсизлантириш, дезинфекция килиш. Гриппга қарши эмлаш. Махсус профилактикасида КПК вакцинасини юбориш, инфекция ўчоғида эпидемияга қарши ўтказиладиган чора-тадбирлар.	6	2	4	4
8	Дифтерия (бўғма), кўкйўтал, паракўкйўтал, тепки (эпидемик паротит). Менингококк инфекцияси	Касаллик ҳақида тушунча, этиологияси, эпидемиологияси, клиникаси. Беморларни кўздан кечириш, парвариш қилиш, даволаш. Дифтерияда бактериологик текшириш учун беморлардан материал олиш. Махсус профилактика схемаси - АКДС вакцина. Аҳоли ўртасида санитария – маориф ишларини олиб бориш. Касаллик ўчоғида эпидемияга қарши чора-тадбирлар. ўтказиш. Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Ўзбекистон Республикаси ҳудудидадифтерия (бўғма), кўкйўтал, паракўкйўтал,тепки ва менингококк инфекциясини олдини олиш бўйича амалдаги буйруқлар. Касалликнинг клиник белгилари. Бемор томоғидан суртма олиш, лабораторияга йўлланма ёзиш ва юбориш қоидаси. Беморларни кўздан кечириш, даволаш ва парвариш қилиш. Чин крупда тез тиббий ёрдам кўрсатиш. Бўғмага қарши антитоксик зардоб юбориш. Касалликка қарши махсус профилактикаси (АКДС вакцинаси). Эпидемик паротит билан оғриган беморларни кўздан кечириш. Эпидемик паротитда иссиқ қуруқ боғлам қўйиш. Хоналарни ва бемор ишлатган идишларни зарарсизлантириш чора – тадбирлари. Менингококк инфекциялари лаборатор текширувга материал олиш. Талвасага қарши дори препаратлари. Инфекцияни олдини олишни, инфекция ўчоғида ўтказиладиган чора-тадбирлар.	12	4	8	4
9	Қон орқали ўтадиган инфекциялар. Безгак. Геморрагик иситмалар	Касалликлар ҳақида тушунча, келиб чиқиш сабаблари, этиологияси, эпидемиологияси, клиникаси, ташҳисоти, даволаш ва олдини олиш. Безгак турлари дифференциал ташҳисоти. Касалликларни олдини олиш учун чора-тадбирлар, СНП иши. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида безгак, геморрагик иситмаларни олдини олиш бўйича амалдаги буйруқлар. Беморларни кўздан кечириш. Тери қопламлари, кўз склераси, тил эгарчаси, шиллиқ қаватини аниқлаш. Беморлардан қалин томчига қон олиш ва суртма тайёрлаш. Серологик текширувга бемордан қон олиш. Лаборатор текширувларга йўлланмалар ёзиш ва юбориш. Даволаш, олдини олиш. Безгак хуружида беморга ёрдам кўрсатиш. Гипертермияда шошилинч ёрдам кўрсатиш. Инфекцияга қарши чора-тадбирлар ўтказиш.	8	4	4	4
10	Орттирилган иммунитет танқислиги синдроми (ОИТС)	Касаллик ҳақида тушунча. Этиологияси, эпидемиологияси, клиник манзараси: теридаги ва шиллиқ қаватлардаги ўзгаришлар. Серологик ташҳисот. Оқибати. Профилактикаси. ОИТС билан зарарланганларни диспансеризация қилиш. Тиббий ходимларни ОИТС билан зарарланишини олдини олиш. Ўзбекистон Республикасида ОИТСга қарши олиб борилаётган тадбирларни умумдавлат аҳамиятига боғлиқлиги. “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ОИТС касаллигини олдини олиш бўйича” 2015 йил 4 мартдаги 81-сонли буйруқ “ОИВ инфекцияси бўйича беморларни даволаш, миллий клиник баённомаларни амалга тадбиқ этиш тўғрисида” Беморлардан иммунологик текширувга қон олиш ва лабораторияга юбориш. ОИТС билан касалланган шахсларни аниқлашда эпидемияга қарши чора – тадбирлар. Ташхисот. Даволаш. ОИТС билан зарарланишнинг олдини олиш. Тиббиёт ходимларининг касбий зарарланишини. Профилактикаси. Жинсий алоқалар орқали касалланишнинг олдини олишда санитария-маориф ишлари ва воситалари. Амалдаги буйруқлар асосида ишлаш. Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2014 йил 15 апрелдаги 353-сонли “Ўзбекистон Республикасида ОИВ келтириб чиқарадиган касалликларни тарқалишига қарши курашиш тўғрисида”ги буйруғининг 5-иловаси, 2015 йил 25 мартдаги 123-сонли «ОИВ касаллигини олдини олиш, янада такомиллаштириш тўғрисида»ги буйруғи.	6	2	4	4
11	Куйдирги, қутириш, оқсим (ящур), қоқшол	Касалликлар ҳақида тушунча, этиологияси, қисқача эпидемиологияси, патогенези, клиникаси, ташҳиси. Текшириш усуллари. Даволаш принциплари, беморларни парваришлаш. Касалликни олдини олиш чоралари. Махсус профилактикада АКДС вакцинанинг юбориш схемаси. Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Ўзбекистон Республикаси ҳудудида куйдирги, қутириш, қоқшол ва оқсим касалликларини олдини олиш бўйича амалдаги буйруқлари. Беморларни кўздан кечириш, эпидемиологик анамнез йиғиш, касалликнинг асосий белгиларини ўрганиш. Жарроҳлик тозалов ишловини ўтказиш. Антирабик вакцина ва гаммаглобулин юбориш. Шошилинч хабарнома тўлдириш. Куйдиргида бемордан анализ учун материал олиш, эҳтиёт чораларини кўриб, лабораторияга юбориш. Бактериологик ва серологик текшириш усулларини қўллаш. Касалликдан ўлган уй ҳайвонларини “утилизация” килиш. Профилактика чора – тадбирлари. Оқсимда беморларнинг оғиз бўшлиғини ва терини парваришлаш. Қоқшолга ва оқсимга текшириш учун ташҳис материалларини олиш. Касалликни олдини олишда эмлаш ишларини ўтказиш. Талваса пайтида беморга биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш.	12	4	8	4
12	Турли йўллар билан юқадиган инфекциялар. Тоун (ўлат). Бруцеллёз касаллиги	Ўлат касаллигининг қўзғатувчиси ҳақида маълумотлар. Ўлатнинг тарқалиши сабаблари ва механизми. Ўлат эпидемияларининг аҳоли ўртасида ва ҳайвонлар ўртасида тарқалишининг ўзаро боғлиқлиги. Ўлат касаллигида эпидемиологик жараённинг намоён бўлишидаги омилларнинг ўзига хослиги. Бруцеллёз касаллигининг тарқалиш сабаблари ва эпидемик жараёни. Касалликнинг клиник белгилари ва ташҳис усуллари. Даволаш усуллари ва воситалари. Касалликларнинг ўчоқдаги профилактик чора–тадбирлари, дезинфекция, дезинсекция ва дератизация. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ўлат ва бруцеллёз касаллигини олдини олиш тўғрисида амалдаги буйруқлар. Бемордан лаборатор текширув учун материал олиш ва ташхисот усуллари. Медицина ходими ўзини ҳимоя қилиш чоралари. Беморга зардоб юбориш. Беморларни парвариш қилиш хусусиятлари. Ўлат ўчоғида ўтказиладиган чора – тадбирлар. Бруцеллёз касаллигини келтириб чиқарувчи сабаблар. Этиологияси, клиникаси, асоратлари. Лаборатор текшириш усуллари. Райт реакциясини қўйиш. Бюрне синамаси. Даволаш принциплари. Касалликларнинг ўчоқдаги профилактика чора–тадбирлари, дезинфекция, дезинсекция ва дератизация аҳамияти. Ҳимоя кийимини қўллаш қоидаси.	6	2	4	4
13	Паразитар касалликлар. амёбиаз, лямблиоз, токсоплазмоз. гелминтозлар: аскаридоз, энтеробиоз, эхинококкоз	Протозой касалликларнинг этиологияси, тарқалиш йўллари. Клиник белгилари. Бемордан лаборатор текшириш учун материал олиш ва текшириш усуллари. Аҳоли ўртасида санитария-маориф ишларини олиб бориш. Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2015 йил 25 мартдаги “Республикада паразитар касалликлар профилактикаси бўйича чора-тадбирларни такомиллаштириш тўғрисида”ги 121-сонли буйруқ Гельминтоз касалликларнинг этиологияси, патогенези, тарқалиш йўллари. Бемордан лаборатор текшириш учун материал олиш (ахлат, перианал бурмаларидан кирма). Ҳужжатларни тўлдириш. Лабораторияда текшириш усуллари (Фюллеборн, Калантарян, Като). Касаллик ўчоғида ўтказиладиган чора – тадбирлар. Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Ўзбекистон Республикаси ҳудудида гельминтозларни олдини олиш тўғрисида амалдаги буйруқлари.	6	2	4	4