Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон миллий университети

• ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
• ЎЗБЕКИСТОН МИЛЛИЙ УНИВЕРСИТЕТИ

• Мавзу: Хроматографик анализ усуллари

• Ўқитувчи: PhD в.б. доц. Рўзметов У.Ў.
• E-mail: [e-mail]

• Тошкент-2021

• АНАЛИТИК КИМЁ КАФЕДРАСИ

• Хроматография усулининг мохияти, асосий тушунчалари.
• Таснифи.
• Хроматографиянинг турлари.
• Юпқа қават хроматографияси (ЮҚХ).

• Адабиётлар
• Кристиан Г., М. Бином// Аналитическая химия, том 1, 2009. 623 с.
• Кристиан Г., М. Бином// Аналитическая химия, том 2, 2009. 504 с.
• Donald Ckoog,M. West. Fundamentals of Analytical Chemistry Brouks.Cole. Cengage, 2014.
• Турабов Н.Т., Қутлимуратова Н.Х., Сманова З.А. Аналитик кимё. Лаборатория машғулотлари номли ўқув қўлланмаси. Тошкент “Ношир” нашриёти. 2019. 250 б.
• Fayzullaеv. O. Analitik kimyo. Toshkеnt, «Yangi asr avlodi», 2006, 488 b.

• Маъруза вақти - 2 соат.
• Маъруза режаси:

1.Хроматография моҳияти

• Хроматография – аралашмадаги моддаларни ўзаро аралашмайдиган икки қўзғалмас (турғун) ва қўзғалувчан (харакатчан) фазалар орасида турлича тақсимланишига асосланган.

• 3

• Моддаларни хроматографик усулда бир – биридан ажралиши, уларнинг қўзғалмас ва қўзғалувчан фазаларга турлича моиллигига боғлиқ бўлади. Қўзғалмас фазага моиллиги юқорироқ бўлган модда хроматографик тизим бўйлаб секинроқ, аксинча қўзғалувчан фазага моиллиги юқорироқ бўлган модда эса тезроқ харакатланади.

• Қўзғалмас фазага қўйиладиган талаблар:
• 1. Харакатчан фазадаги аралашманинг бирор таркибий қисмини ўзига юта олиши.
• Ғовак тузилишга эга бўлсин.
• Қўзғалмас фаза сифатида сорбентлар (каттик ва суюк) ишлатилади. Сорбентларга Al2O3, Al(OH)3, силикагель, активланган кўмир мисол бўлади. Харакатчан фаза сифатида эса газ ёки суюклик ишлатилади.
• Асосий тушунчалари: Сорбат- ютиладиган (шимилувчи) модда Сорбент- ютадиган ( шимиб олувчи) модда Хемосорбция – кимёвий ютилиш Сорбция- ютилиш жараёни Элюент- қўзғалувчи фаза Элюат- ажралиб чиқувчи модда Десорбция- ютилишга тескари бўлган жараён