Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон журналистика ва оммавий коммуникациялар университети

Мустақил бажариш учун вазифалар
Даврий матбуот ёки ижтимоий тармоқларда долзарб бўлган муаммони 
топинг, ва унинг муқобил, ностандарт тарзда ечим топиш бўйича лойиҳа тузиб 
чиқинг.
Мавзу доирасида тавсия этиладиган адабиётлар 
Де Боно Э. Латеральное мышление – СПб.: Питер Паблишинг, 1997
-
320 с
 

---

101 
2.6.
 
Креативликнинг макро ва микро сигналлари 
Режа 
1. Креативликнинг инсон физиологиясига боғлиқлиги 
2. Ижод қилатган паллада тана ҳолатидаги ўзгаришларни ўрганиш 
3. Креативликнинг ташқи таъсирга боғлиқлиги
Креативлик, ижодкорлик, қобилият намоён бўлиши инсононнинг ҳолатига 
узвий боғлиқ. Бу ҳақда АҚШ ижодкорларининг Butch Cassidy and the 
Sundance 
Kid 
фильмида 
хикоя 
қилинади. 
Фильмнинг 
асосий 
қаҳрамони Сандэнс Кид ўқ отиш бўйича мерган бўлиб, фақат югурган 
ҳолатдагина ўқ уза олади. Тўхтаб турган ҳолатда ўқ узса маррага теккиза
олмайди. У ғолиб бўлиши учун доим югуриб турган бўлиши зарур. Фильм 
қаҳрамонининг жисмоний қобилиятининг ўзига хос камчилиги ҳам мавжуд 
бўлиб, у тананинг физиологик ҳолатига бевосита боғлиқ эди.
Ҳа, руҳий ҳолат, бевосита физиологик ҳолат, шароит, вазиятга узвий 
боғлиқ.
94
Эътибор қилинса, қоронғу ва сокин хонадагина ором оламиз. 
Шовқин асабларни бузади. Ташқи муҳит бизга таъсир қилади. Кимдир 
асабийлашган ҳолатда, бошқалар ёлғизликда ижод қила оладилар. Яъни 
ҳолатимиз бизни у ёки бу фаолият турига ундайди. Ўзимизни ижод қиладиган 
пайтдаги ҳолатимизни ўргансак, биз керакли пайтда креатив фикрлашимизни 
пайдо қилишимиз мумкин.
95
Ҳудди чироқларни ўчириб, тинч хонада уйқуга 
тайёргарлик кўргандек.
Ўзингизни ижод қилаётган ҳамда иложсиз қолган ҳолатдаги тана 
ҳолатингизни топинг 
94
https://psy.wikireading.ru/12891 
95
www.culturepartnership.eu/article/boost-creativity 

---

102 
56- расм. Мазкур расмда янги ғоя келган пайтдаги тананинг турли ҳолатлари акс этган
.
Янги ғоя келган пайтдаги ҳолатингизни топинг 
57- расм. Мазкур расмда янги ғоя келган пайтдаги тананинг тўрт ҳил ҳолати акс этган. 
Иложсиз қолган пайтдаги ҳолатингизни топинг 
58- расм. Мазкур расмда иложсиз қолган пайтдаги тананинг тўрт ҳил ҳолати акс этган 

---

103 
Креатив ҳолатдаги кўз жойлашувини чизинг 
59- расм. Мавзуга доир расм
. 
Масаланинг ечимини топа олмаган ҳолаатдаги кўз жойлашувини чизинг 
60- расм. Мавзуга доир расм 
Баъзан нафақат ҳолат, атроф муҳит, балки вазият ҳам ижодий 
фикрлашга ундаши мумкин. Ҳамма турли ҳил мотивация, яъни мақсадда 
креатив бўла оладилар. Баъзилар ниманидир мақсад қилсаларгина 
креативликни намоён қиладилар, яъни ижод қиладилар. Бошқалар қандайдир 
қийинчиликларни бартараф этишга интилсалар ижодкорлик қобилиятларини 
ишга соладилар. Бу ҳақда мақол ҳам бор экан «When the going gets tough, the 
tough get going», яъни ўзимиз учун машаққат пайдо қилиб, мувоффақият 
билан уни енгамиз.
Бошқача қилиб айтганда, ички имкониятларни ишга солиш учун 
баъзан кучли одамлар учун ноодатий қийин вазиятлар зарур. Муаммоли 
вазиятларнинг бўлмаслиги уларни ҳаракатсиз қолишларига сабаб бўлиши 
мумкин экан. Баъзан улар ўзлари учун қийинчиликлар ўйлаб топиб, 
мувоффақият билан масаланинг ечимига эришар эканлар. Масалан, баъзи 

---

104 
одамлар креативликни фақат стресс ҳолатда намоён қилишлари мумкин. Яъни, 
фақат қаттиқ стресс ҳолатдагина ижод қила олишади. Ижодий фикрлай 
олишни ривожлантириш учун физилогик талабларни ҳам ҳисобга олиш керак. 
Атроф муҳит, физиологик ҳолат, вазиятни кузатиб, қайси пайт креатив 
фикрлашингизни тушуниб олсангиз, ўзингизни креатив фикрлашингизни 
бошқара оласиз. Руҳиятингизни бошқара олсангиз иродали, кучли инсонга 
айланасиз.