Олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

-ayrim ravishlarda: birdan , tezda, yolg`ondan, birdaniga, qo`qqisdan, chindan.

-modal so`zlarda: aftidan, chamasi, so`zsiz, shubhasiz, aytishlaricha.

Qo`shimchalar tuzilishiga ko`ra sodda va murakkab bo`ladi.

Sodda qo`shimchalar – bitta tarkibga egadir: ish+chi, yash+a, suv+sira.

Murakkab qo`shimchalar – bir necha qo`shimchalarning birlashuvidan tashkil topadi: ikki + lan, mo`l + chilik, pishiq + chilik, insof + garchilik, kompyuter + lashtirish.

SO`Z YASALISHI

So`z yasalishi tilshunoslikning bir bo`limi bo`lib, bunda yangi so`zlarning yasalish usullari o`rganiladi.

O`zbek tilida quyidagi so`z yasalish usullari bor:

Morfologik usul- (asos + so`z yasovchi qo`shimcha) – asosga so`z yasovchi qo`shimcha qo`shilishidan yangi so`z yasaladi: yaxshi+lik, quvon+ch, ko`r+ik, erin+choq, yo`l+iq, gup+illa. Bu usul bilan sodda yasama so`zlar yasaladi.

Sintaktik usul- (asos+asos) - bunda qo`shma so`zlar hosil bo`ladi, ular bir necha mustaqil ma’noli morfemalarning qo`shilishidan yasaladi: bel+bog`, havo+rang, olib+sotar, atir+gul, olib+bormoq, taklif+qilmoq, har+doim.

Semantik (ma’noviy) usul- bunda bir turkumga xos so`z boshqa so`z turkumiga ko`chib, yangi ma’no anglatadi: yupqa ( belgi - sifat), yupqa (taom nomi - ot)

So`zlarni qisqartirish usuli- so`z yasalishining bu usuli faqat ot so`z turkumiga xos bo`lib, so`zlarni qisqartirish usuli orqali yangi so`z yasaladi. Qisqartma so`zlar quyidagicha yasaladi:

• 
  bosh harflarni qisqartirish bilan: IIB, BMT, AQSh, TDPU;
  
• 
  bo`g`in va bosh harflarni qisqartirish bilan: ToshMA, O`zAA, FarDU, O`zMU;
  
• 
  yopiq bo`g`inlarni qisqartirish orqali: Toshviltrans, O`zdavnashr.
  

Qisqartma otlarni shartli qisqartmalardan farqlash lozim: S.Rahimov, A.Navoiy kabi.