Электрик ва бошқа турдаги сатҳ ўлчагичлар.
Электрик сатх ўлчагичларда суюқлик сатхининг холати қандайдир
электр сигналига ўзгартирилади. Электр сатх ўлчагичлар сиғимли ва омик
бўлиши мумкин. Сиғимли сатх ўлчагичларда контрол қилинадиган
муҳитнинг диэлектрик хусусиятларидан, омик приборларда эса муҳитнинг
электр ўтказувчанлигидан фойдаланилади.
Сиғимли сатх ўлчагичда, муҳит тўлдирилган идишга изоляцион
материал билан қопланган электрод туширилади ва у идиш деворлари билан
биргаликда цилиндрик конденсатор ҳосил қилади. Унинг сиғими суюқлик
сатхи тебраниши билан ўзгаради. Сиғимнинг катталиги электрон блок (3)
оркали ўлчанади ва ўлчаш прибори (4)га узатилади. 4 - чи блок сигнализация
бериш схемаларида реле элементи ва сатх ўлчаш схемаларида эса кўрсатувчи
прибор сифатида бўлади.
Электрик сиғим резонанс ва кўприк схемалари ёрдамида ўлчанади.
Резонанс усулида ўлчанаётган сиғим индуктивлик контурига параллел
уланади ва резонанс контурини ҳосил қилади. Резонанс контури
ўзгартиргични маълум бошланғич сиғимида резонанс ҳосил бўлиши шарти
билан ростланади. Ўзгартиргич сиғими ошиши сарин резонас бузилади,
лампа анод токи тез ошади, реле ишга тушиб сигнализация занжири уланади.
Кўприк усулида контрол қилинаётган сиғим кўприкнинг бир елкасига
уланади. Сатх ўзгариши билан сиғим ўзгаради ва кўприк мувозанати
бузилади. Нобаланслик сигнали кучайтиргич орқали сатх бирлигида
даражаланган кўрсатувчи электр приборига узатилади.
Бу приборлар 0-10 м сатхни ўлчай олади. Электрон блокдан
дистанцион кўрсатгичгача бўлган энг катта масофа 1000 м ва резервуардаги
максимал босим 2,94мПа.
Омик сатх сигнализаторларини иш принципи таъминлаш манбаи
электр занжирининг контрол қилинаётган мухит билан туташишига
асосланган. Прибор 24 В доимий кучланиш ёки 36В ўзгарувчи кучланишда
ишлайди.
1 – идиш;
1 – сигнализатор ўзгартиргич;
2 – электрод;
2 – трансформатор пасайтирувчи;
3 – электрон блок;
3 – реле ғалтаги;
4 – ўлчаш прибори
4 – сигнал лампаси;
5 – контактлар.
Агар суюқлик сатхи электродлардан паст бўлса элктродлар орасида
электр занжир уланмайди. Суюқлик сатхи кўтарилганда электродлар уланиб
занжир орқали ток ўтади. Реле ғалтагидан ўтган ток реле контактлари ва
сигнал лампасини улайди.
Радиоизотопли сатх ўлчагичларни иш принципи
- нурларнинг модда
қатламидан ўтишида ютилишига асосланган. У суюқлик ва сочилувчан
моддалар сатхини контрол қилишда ишлатилади.
Сочилувчан материалларни сатхини ўлчашда қалқовичли, сиғимли
электрик, эгилувчан сим шупли, мембрана ўзгартиргичли ўлчагичлар
ишлатилади. Эгилувчан сим шупли сигнализаторлар иккита контактлардан
иборат махсус трубкага эга. Улар сочилувчан материал таъсирида шупни
букилиши туфайли уланади. Мембранали сатх ўлчагичлар иш принципи
сочилувчан материалларни идишни туби ва деворларига кўрсатадиган
босимни пайдо қилиш хусусиятига асосланган.
Do'stlaringiz bilan baham: |