Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил

докторлик ишини олиб боришга имконият яратади. Бу дастурлар инглиз 
тилида ҳам бўлиши мумкин, махсус молиялаштириш шароитлари ҳам
мавжуд.
12
 
Германияда илм-фан. 
Германияда 
илмий-тадқиқотлар 
университетлар 
ва 
илмий 
ташкилотлар ҳамда корпоратив тадқиқот марказларида олиб борилади. 
Университетлардаги илмий тадқиқотлар федерал бюджет, ФЕ бюджети 
томонидан 
ва 
ташкилотлар 
ажратган 
маблағлар 
ҳисобидан 
молиялаштирилади. Германияда илмий-тадқиқотлар шунингдек, 4та йирик 
12
Studying in Germany. A Practical Guide for International Students. DAAD, 2014 Р.39 

---

3
илмий ташкилотларда олиб борилади. Булар Макс Планк жамияти, 
Гельмгольц жамияти, Фраунгофер жамияти ва Лейбниц жамиятларидир.
Макс Планка жамиятида 13000 ходим ишлайди, ундан 5000 таси 
олимлар бўлиб, жамиятнинг йиллик бюджети 1,4 млрдни ташкил этади. 
Гельмгольц жамиятида 26,5 минг ходим ишлайди, ундан 8000 таси олимлар 
бўлиб, жамиятнинг йиллик бюджети 2,35 млрдни ташкил этади. Фраунгофер 
жамиятида 26,5 минг ходим ишлайди, жамиятнинг йиллик бюджети 1,2 
млрдни ташкил этади. Лейбниц жамиятида 13,7 минг ходим ишлайди, 
жамиятнинг йиллик бюджети 1,1 млрдни ташкил этади. 
Университетлар бир йилда илмий тадқиқотларга 9,2 млрд евро 
сарфлайди. 
Йирик немис ва чет эл компаниялари Германия ҳудудидаги тадқиқот 
марказларини молиявий қўллаб-қувватлайди. 
Германия университетлари талабалари ўрганадиган фанлар ва дарс 
жадвалини ўзлари танлайдилар, яъни ҳар бир семестр учун мустақил дастур 
тузадилар. Ўқув йили 15 октябрдан бошланиб, 2та семестрдан иборат. Ҳар 
бир семестр охирида талаба ўзи қатнашган махсус курс ва маърузаларнинг 
махсус сертификатини йиғади, сертификатларнинг керакли сонини тўплагач, 
имтиҳон топширишга рухсат сўрайди.
Олий ўқув юртларининг иккинчи типи-махсус олий мактабларда ўқиш 
тизимли ташкил этилган. Бунда талабалар аниқ ўқув режаси ва имтиҳонлар 
жадвалига амал қиладилар, шу тариқа олий таълимни 4 йилда тугатишлари 
мумкин.
ДААД дастури ҳақида. 
ДААД-ташқи сиёсатнинг маданият, фан, таълим ва ривожланиш 
масалалари бўйича муҳим дастур ҳисоблаади. Қарийб 90 йил давомида ДААД 
ёш тадқиқотчиларга дунё бўйича халқаро тажриба алмашиш имконини 
берди. Турли стипендиялар билан тақдирлаш мазкур дастурнинг серқирра 
аспектларидан биридир.ДААД немис университетларида турли миллат 
вакиллари таҳсил олишини, чет давлатларда немис тадқиқотлари ва немис 

---

3
тилининг ёйилишини, хорижда янги нуфузли университетларнинг очилишини
таъминлайди. ДААД ходимлар халқаро тажрибага эга ва турли грант 
соҳибларидир. 
Бугунги кунда Немис алмашиш академик хизмати (ДААД) 
дунёдаги энг катта ташкилот ҳисобланади. У турли вазирликлар, 
хусусан, Ташқи ишлар вазирлиги, Таълим ва тадқиқот Федерал 
вазирлиги, иқтисодий кооператив ва ривожланиш Федерал вазирлиги 
томонидан молиялаштирилади. Европа Иттифоқи ташкилотнинг энг 
йирик молиявий ҳомийларидан бири. ДААДнинг тўлиқ бюджети 2010 
йил 384 миллион бўлса, 2013 йилга келиб 430 миллион еврони ташкил 
этди.
2013 йил ДААДнинг 250та дастурини 79 000 немислар ва хорижликлар 
қўллаб-қувватладилар. 
DAAD учта мақсадни амалга оширишга йўналтирилган: 
1. Қобилиятлилар стипендияси: энг аълочи ва қобилиятли немис ҳамда 
хорижлик талабаларни ва тадқиқотчиларни стипендия билан тақдирлаш. 
2. Миллатлараро ҳамкорлик тизими: Германияда ва хорижда