Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил

семинар 
машғулотидир. Семинар машғулотлари қуйидаги
вазифаларни
ечишга 
қаратилган бўлади: 
• 
маърузада баѐн қилинган назарий қоидаларни мустаҳкамлаш; 
• 
фан бўйича билимларни кенгайтириш ва чуқурлаштириш; 
• 
талабаларнинг илмий-тадқиқот, билиш қобилиятларини ўстириш; 
• 
назарий ўқитиш жараѐнида эгаллаган билимларининг амалиѐтда 
тан олиниши. 
Семинар машғулотларининг уч тури фарқланади: семинаролди 
машғулоти, семинар ва махсус семинар. 
Семинаролди машғулотлари,
асосан, талабаларни мустақил ишнинг 
ўзига хос хусусиятлари билан таништириш мақсадида ўтказилади. Унда 
адабиѐтлар, маълумотнома-адабиѐтлар ва бошқа манбалар билан ишлаш 
усуллари ўргатилади, талабаларни бошланғич шаклда илмий-тадқиқот 
ишларига ўтишга ҳозирлайди. Семинаролди машғулотлари семинар 
машғулотларининг тайѐргарлик шакли ҳисобланади ва одатда биринчи 
курсларда ўтказилади. 
Семинар олди машғулотларида ўқитувчи етакчилик қилади, чунки 
талабалар муайян ихтисослик бўйича ўқув ишларига кам эътибор берадилар, 
шунинг учун ҳам етарли даражада ташаббус кўрсата олмайдилар. 
Семинар машғулотларида
семинаролди машғулотларига нисбатан 
ўта муҳим вазифалар ҳал қилинади. Масалан, айрим семинарлар тематик 
боғлан-ган муайян мунтазам курсни чуқур ўрганишни мақсад қилиб қўяди. 
Бошқа-лари эса бирор мавзуни ѐки курснинг алоҳида ва ниҳоятда муҳим ва 
умумий бўлган мавзуларини методологик жиҳатдан ишлаб чиқишга 
бағишланган бўлади. 
Махсус семинарлар
маъруза мавзуларига алоқадор бўлмайди ва 
бирор фаннинг дастури мазмунига кирмайди. Одатда фаннинг хусусий 
масалала-рини чуқур ўрганиш мақсадида кўлланилади. 
Семинар машғулотида ўқитувчи ҳам ташкилотчи, ҳам маслаҳатчи, 
ҳам нотиқ, ҳам танқидчи, ҳам тарбиячи вазифасини бажаради.
Ўқитувчининг семинар машғулотига таѐргарлик кўриши ва ўтказиши 
бўйича маслаҳатлар: 
-
машғулотнинг мақсад ва вазифасини аниқлаш; 

---

86 
-
семинарнинг мазмунини теран ўрганиш;
-
талабанинг керакли маълумотларни топиши учун адабиѐтларни 
тўғри танлаш; 
-
саволларни тўғри шакллантириш; 
-
талабаларини семинар саволлари ва адабиѐтлари билан 10-14 кун 
олдин таништириш;
-
талабаларни оғзаки жавоб бериш билан бирга кўрсатмали 
материаллардан ҳам фойдалана олишга йўналтириш;
-
гуруҳнинг семинар машғулотига тўлиқ тайѐр бўлишини 
таъминлаш; 
-
машғулотда ҳамкорлик ва ҳамжиҳатлик муҳитини ўрнатиш;
-
талабаларни мустақил фикр юритишга, ҳар бир савол бўйича 
ўзининг хулосаси бўлишига ўргатиш;
-
хар бир талабага хар хил иш турларини ишлаб чиқиш. Масалан, 
тақриз, чиқишларни муҳокама қилиш, кроссворд ечиш ва ҳ. 
-
ҳар бир саволни муҳокама қилишга ажратиладиган вақтни 
белгилаш ва уни талабаларга олдиндан эслатиб қўйиш; 
-
машғулот якунида материалларни тизимлаштиш, таҳлил қилиш; 
-
семинар машғулотига қатнашган талабаларни баҳолаш;
-
машғулот якунидан сўнг уни ўзи таҳлил қилиш, ютуқ ва 
камчиликларини аниқлаш.