Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил

Назарий машғулотнинг методик ишланмаси 
Мавзу: Компьютернинг дастурий таъминоти 
Мақсад: компьютернинг дастурий таъминоти турлари ва вазифалари 
ҳақидаги тушунчаларни шакллантириш 
Вақт: тўрт академик соат. 
Шакл: маъруза. 
Дарснинг бориши: 
1.Ташкилий қисм. Ўқитувчи машғулот мавзусини эълон қилади ва 
мақсадни тушунтиради. 
2. Машђулотни ўтган мавзуни, яъни «Шахсий компьютерлар»
мавзусини такрорлашдан бошлаш мақсадга мувофиқ.

---

174 
3. Шундан сўнг, компьютер тизимида икки иштирокчи, яъни аппарат
ва дастурий таъминот борлиги тушунтириб ўтилади. Бунда асосий эътибор 
компьютернинг дастурий таъминоти ва унинг турларига қаратилади. 
4. Дастурий таъминотнинг ҳар бир турини алоҳида-алоҳида кўриб 
чиқиш зарур.
5. Улар тарқибига кирувчи дастурлар ва уларнинг вазифалари ҳақида 
қисқача бўлса-да маълумотлар бериш мақсадга мувофиқ.
Амалий ёки тизимли дастурлар туркумини схема асосида бериш 
мумкин. Бунда ўқувчилар эътиборини дастурлар орасидаги бођланишларга 
қаратиш лозим. 
3. Асосий дастурлар ҳақидаги маълумотлар бериб бўлингандан сўнг 
ўқувчиларга келтирилган «Компьютер дастурлари ва унинг вазифалари» 
жадвални тўлдириш тавсия этилади. 
4. Машғулот «Беш дақиқалик эссе» технологиясини қўллаш билан 
якунланади. Уларга қуйидаги вазифани бериш мумкин. «ўзингизнинг шахсий 
компьютерингизга қандай дастурий таъминотни ўрнатган бўлардингиз?». 
13-жадвал. 
Компьютер дастурлари ва унинг вазифалари 
Дастур 
Асосий вазифаси 
Операцион тизим 
Операцион қобиқ 
Тармоқ операцион тизими 
Утилитлар 
Драйверлар 
Дастурлашнинг ускунавий тизимлари 
Матн процессорлари 
График муҳаррирлар 
МББТ 
Электрон жадваллар 

---

175 
«Кейс-стади» - инглизча сўз бўлиб, («case» – аниқ вазият, ҳодиса, 
«stadi» – ўрганмоқ, таҳлил қилмоқ) аниқ вазиятларни ўрганиш, таҳлил 
қилиш асосида ўқитишни амалга оширишга қаратилган метод ҳисобланади.
Мазкур метод дастлаб 1921 йил Гарвард университетида амалий 
вазиятлардан иқтисодий бошқарув фанларини ўрганишда фойдаланиш 
тартибида қўлланилган. Кейсда очиқ ахборотлардан ёки аниқ воқеа-
ҳодисадан вазият сифатида таҳлил учун фойдаланиш мумкин. Кейс 
ҳаракатлари ўз ичига қуйидагиларни қамраб олади: Ким (Who), Қачон 
(When), Қаерда (Where), Нима учун (Why), Қандай/ Қанақа (How), Нима-
натижа (What).