Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Европа валюта битими (Еuropean Monetarian 
Agreement) – Европа тўлов иттифоқига аъзо бўлган мамла
-
катларнинг валюта муносабатлари, қисқа муддатли кредит
-
лаш ва кўп томонлама ўзаро (ҳамкорлик) ҳисоб-китоблар 
бўйича ҳамкорлик битими. Бу битим 1955 йил 5 августда ту
-
зилиб, 1958 йил декабрда (1950 йилда тузилган Европа тў
-
лов иттифоқи тугатилиб, унга аъзо бўлган кўпгина мамлакат
-
ларнинг валюталари муомалага киритилгач) жорий этилди. 
Европа валюта битимининг мақсади кўп томонлама ҳисоб 
– китоб ишларини бажариш орқали иқтисодий муносабат
-
ларни ривожлантириш эди. 1973 йилга келиб, Иқтисодий 
ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилоти доирасида бўлган Ев
-
ропа валюта ҳамкорлиги фонди ташкил этилди. Европа ва
-
люта ҳамкорлиги фондига Директорлар кенгаши бошчилик 
қилади. Ҳисоб – китоб ишларини Базелдаги Халқаро банк 
бажаради.
Европа валюта тизими (ЕВТ) – Европа Иттифоқи аъзо
-
ларининг ҳудудий валюта гуруҳи.
Европа валюта ҳамкорлиги фонди (Еuropean 
Monetaru Coperation Fund) – Европа Иттифоқининг махсус 
фонди бўлиб, 1972 йилда Базелда имзоланган тартибга соли
-

---

109
надиган валюта йўлагини яратиш тўғрисидаги битимни ама
-
лиётга жорий этиш мақсадида 1973 йилда тузилган. Фонд 
Халқаро ҳисоб-китоблар банки ёрдамида Европа Иттифоқи 
мамлакатлари валюта бозорида интервенциялар туфай
-
ли юзага келадиган ўзаро дебет ва кредит операцияларида 
клиринг агент сифатида фаолият юритади. Бундан ташқари 
фонд Иттифоқ доирасида иштирокчи мамлакатлар тўлов ба
-
лансларида юзага келадиган вақтинчалик қийинчиликларни 
енгиллаштириш имкониятини берувчи қисқа муддатли кре
-
дитлар тизимини бошқаради. Фонд Европа валюта тизими 
доирасида ҳам шундай вазифаларни бажариб келмоқда.