Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Катта еттилик (“саккизлик”) (Е-7, Е-8) –1974 йил
-
да Франция Президенти Жискар д.Эстен ташаббуси билан 
иқтисодий жиҳатдан ўта ривожланган етти мамлакат, яъни 
Буюк Британия, Германия(ГФР), Италия, Канада, АҚШ, 
Франция ва Япония “еттилик” гуруҳини тузган. Мазкур 
гуруҳ энг ривожланган давлатлар раҳбарларининг даврий 
норасмий учрашувларида ушбу мамлакатлар ўртасидаги 
умумий муаммоларни муҳокама қилиш, улар бўйича фикр 
алмашиш ва қарор қабул қилиш учун ташкил этилган. Кей
-
инги йилларда ушбу гуруҳ йиғилишларида Россия Феде
-
рацияси ҳам иштирок этиб, “саккизликни” ташкил этмоқда 
эди, аммо Украинада содир бўлган сиёсий ҳолатлар муноса
-
бати билан Россияга санкциялар қўлланилиши туфайли “сак
-
кизлик” йиғилишларига таклиф қилинмаяпти.
Квота (лот. – қисм, ҳисса) –1) картель келишуви
-
га мувофиқ томонлардан ҳар бирининг иш лаб чиқариш ва 
савдо-сотиқдаги улушининг белгилаб қўйилиши; 2) маълум 
бир солиқ турлари бўйича олинаётган солиқ ёки бадаллик 
тўловининг ҳажми; 3) им порт квотаси – шахсий мақсадлар 
туфайли импорт товарлари киритиш ҳажмини маълум 
миқдорда чеклаш. Бу чеклаш товарнинг умумий қийматига 
ёки табиий бирлигига нисбатан ҳам қўлланилиши мумкин; 
4) экс порт ёки импортнинг миллий иқтисодиёт ва унинг 
алоҳида тармоқлар ва турли хилдаги маҳсулотлар ишлаб 
чиқаришдаги аҳамиятини тавсифловчи миқдорий кўрсат
-
кич. Квота ўрнатиш шартини бузган мамлакат ёки корхона 
иқтисодий жиҳатдан жазоланади. Квота ўрнатиш жаҳон бо
-
зоридаги нархни маълум мақсад йўлида ўзгартириб туради. 
Чунки квота товар таклифини чегаралайди.
Квоталаш – давлат томонидан экспорт ва импортнинг 
қиймат ва жисмоний ҳажмини тўғридан-тўғри чеклаш сиё
-
сати. Экспорт ва импортни квоталаш давлат ва давлат
-

---

194
лар гуруҳи томонидан алоҳида товарлар ва хизматлар учун 
маълум бир муддатга белгиланган им порт ва экспорт хаж-
мини миқдор ва қиймат жиҳатдан чеклаш ҳисобланади. 
Экспорт ва импортни квоталашни талаб қилган пайтларда 
қўлланади. Экспорт ва импортни квоталаш мамлакат ичида
-
ги бозорларда талаб ва таклифни тартибга солиш мақсадида 
ишлатилади. Бу тадбир бирон-бир мамлакатнинг ўз савдо 
шерикларига нисбатан жавоб акцияси сифатида (муносабат
-
лар бузилган вақтда) ҳам қўлланилиши мумкин.