Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Табиий монополия – корхонанинг технологик хусусият
-
лари сабабли маҳсулотга бўлган талабни қондириш рақобат 
мавжуд бўлмаган шароитда самаралироқ амалга оширилувчи 
товар бозорининг ҳолати. Табиий монополиялар – иқтисодий 
фаолиятнинг техникавий ва технологик хусусиятлари тақозо 
қилиб, улар рақобатни қўллаш мумкин бўлмаган ёки қийин 
бўлган соҳаларни ўз ичига олади: Сув, энергия, газ таъми
-
ноти корхоналари; темир йул транспорти; ҳарбий – мудофаа 
мажмуаси корхоналари.
Табиий салоҳият – табиий ресурслар миқдори ва сифа
-
ти, ишлаб чиқаришнинг об-ҳаво шароити.
Тадбиркор деб, иқтисодий ресурслар: ишлаб чиқариш 
воситалари, ишчи кучи ва табиий ресурсларнинг бир-бири
-
га қўшилишини таъминлайдиган ташкилотчи, янгиликка ин
-
тилувчи ташаббускор, иқтисодий ва бошқа хавф -хатардан 
қўрқмайдиган кишиларга айтилади. 
Тадбиркор
, бу ноаниқ 
даромадга эга кишилар. Таваккалчилик хатари унинг бош 
хусусиятидир (Р. Контильон бу атамани иқтисодий фанга 
ҳам олиб кирган). 
Тадбиркор
тижорат билан шуғулланиб, 
фойда олиш мақсадида таваккалчилик қилувчи мулк эга
-

---

333
си (А. Смит). 
Тадбиркор
иқтисодий агент сифатида фойда 
олиш учун ўз тажрибаси ва билимини таваккалчилик хата
-
ридан қўрқмай ишга солувчи шахс (Ж. Б. Сей). 
Тадбиркор
фойданинг ўсишини мақсад қилиб қўядиган, хатарга тайёр 
турадиган ва кишиларни бирлаштира оладиган ташаббускор 
шахс (В. Замберг). 
Тадбиркор
ишлаб чиқариш омиллари 
уйғунлашувининг янги нисбатини изловчи, иқтисодий ўсиш
-
ни таъминловчи ва новаторлик хусусиятлари юқори даража
-
да ривожланган киши (Й. Шумпетер).
Тадбиркорлик – мулкчилик субъектларининг амалдаги 
қонунлар доирасида ташаббускорлик билан маҳсулотларни 
ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш натижасида даромад 
ҳамда фойда олишга қаратилган фаолиятидир
. Тадбиркорлик 
фаолияти
– фойда олиш мақсадида таҳлика (таваккалчилик, 
риск) билан ҳамда мулкий жавобгарлик асосида ва амалдаги 
қонунлар доирасида ўз ташаббуси билан амалга оширилади
-
ган иқтисодий фаолиятдир.