Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети “ИҚтисодиёт назарияси” кафедраси

6.3. Давлат бошқарув органлари операцияларининг тавсифланиши
Ушбу бўлимда ДБО операцияларини таснифлашнинг назарий асослари статистик тизимнинг асосий категориялари бўйича ёритилган: даромадлар, олинган трансфертлар, харажатлар, соф кредитлаш, минус қарзлар тўлови ва молиялаштириш.
а) Асосий чегараланишлар
Т ўлов ва бир ёқли операциялар. Тўлов операциялари ўз ичига товар, хизматлар тўлови, мулкдан фойдаланиш ёки унга нисбатан эгалик ҳуқуқнинг қўлга киритиш, шунингдек, амалий хизматлар тўловини олади:
- жорий ва капитал;
- молиявий активлар ва пассивлар;
- касса қолдиқ суммаларини ўзгартириш;
- даромадлар;
- олинган трансфертлар;
- давлат харажатлари ва кредитларнинг башорати;
- молиялаштириш.
Солиқ тушумлари, солиқ базаси бу, солиқ солинадиган ўлчамдир.
Солиқ базаси турларига даромадлар, иш ҳақи ва импорт ҳажми киради. Солиқ турлари – солиқ солинадиган базага боғлиқ равишда бўлади. Ҳар қайси солиқлар белгиланган тартибда солиқ бозорига мос равишда бўлиши шарт. Аммо солиқ ҳужжатларининг асосида солиқ қонунлари туради, солиқ базасини аниқлаш мураккаб. Солиқ ставкалари структурасида ҳар хил элементлар учун солиқ айрим ҳолларда қонун асосида озод қилиш.
Таянч сўз ва иборалар

Давлат бошқарув органлари. Марказий ҳукумат. Касса тамойили. Давлат молия статистикаси маълумотлари. Тушумлар. Ялпи соф тушумлар. Трансфертлар. Давлат бошқарув сектори тушунчаси. Давлат органлари операциялари ҳажмининг миқдорий ўзгариши. Давлат органлари операцияларини тавсифлаш. Даромадлар ва харажатлар таҳлили. Давлат жамғармалари ва инвестициялари тушунчалари. Бюджет дисбалансини ўлчаш. Бюджет дефицитини молиялашнинг муқобил усуллари. Макроиқтисодий оқибатлар. Солиқ тушумлари таҳлили. Турли йиғимлар. Солиқ базаси. Ялпи ва соф тушумлар. Консолидация. Жорий ҳисоб ва капитал. Молиявий активлар ва пассивлар. Ноаниқ тушумлар. Давлат харажатлари ва кредитларининг прогнозлари. Молиялаштириш. Давлат бюджети тармоғида макроиқтисодий таҳлили.