Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети “ИҚтисодиёт назарияси” кафедраси

11-мавзу. Макроиқтисодий прогнозлаш моделлари. Иқтисодий-ижтимоий прогнозлаштириш моделларининг классификацияси. Эконометрик моделллар. Макроиқтисодий моделлар. Иқтисодиётни ривожлантириш моделлари. Тармоқлараро динамик баланс модели. Тармоқлар ва ҳудудлар ривожланишидаги иқтисодий моделлар. Тармоқлараро балансда саноат, капитал қўйилмалар, меҳнат ресурслари баланси. Тармоқлар орасидаги ўзаро боғлиқликлар. Ҳисобга олинган давр учун қатор йилларда маҳсулот ишлаб чиқарилиши ва тақсимланиши кўрсаткичларини ҳисоблаш. Прогнозлаштиришни мукаммалаштиришнинг муҳим йўналишлари. Иқтисодий ўсишнинг асосий параметрларини прогнозлаштиришда верификацион-статистик ёндашиш. Динамик вақт қатори маьлумотларидан максимал фойдаланишга асосланган ҳолда уларнинг ҳақиқий иқтисодий жараёнлар билан мосланган чизиқли ва чизиқсиз типдаги кўп омилли моделлари. Таркибий моделлар. Маҳсулот хом ашё номенклатурасига асосланган моделлар. Маҳсулот талабига кўра икки ёки ундан ортиқ моделлар, тармоқли ва оптимал режалаштириш моделлари. Миллий даромадни тақсимлаш моделлари. Аҳоли турмуш даражаси модели. Истеъмол таркиби модели. Экосиёсат модели. Иш ҳақи ва даромадларни тақсимлаш моделлар.


12-мавзу. Иқтисодий ўсишни прогнозлаш. Иқтисодий ўсиш тушунчаси. Иқтисодий ўсиш турлари, уларнинг прогнозлаштиришда ишлатилиши. Иқтисодий ўсишнинг икки жиҳатдан таҳлил қилиниши. Ресурсларнинг интенсив ишлатилиши. Фонд интенсивлиги, фонд сиғими, меҳнат сиғими, иқтисодий ўсиш моделларининг мақсади. Иқтисодий ўсишни прогнозлаштиришда ишлаб чиқариш функцияси. Иқтисодий ўсишни прогнозлаштиришда даражали ва кўп омилли функциялар. Мултипликатив ишлаб чиқариш функциясининг афзалликлари. Экстрополяция усули, корреляцион анализ усули. Иқтисодий ўсишни ифодаловчи кўрсаткичлар. Макроиқтисодий ўсишни прогнозлаштириш. Бир ёки бир неча омилли моделлар. Кўп чизиқли, даражали, кўрсаткичли, кўп ўзгарувчили моделлар. Математик ишлаб чиқариш функцияси. Эконометрик моделлар. Дисперциянинг ўсиши.


13-мавзу. Илмий-техник тараққиётни прогнозлаш. Илмий тадқиқот натижаларини прогнозлаш объекти сифатида. Илмий-техник тадқиқотларнинг хусусиятларни амалга ошириш кетма-етлиги, мураккаблиги, тасодифлигининг даражасининг юқорилиги. Илмий тадқиқот турлари. Фундаментал тадқиқотлар, уларнинг ўзига хос хусусиятлари, самарадорлигини объектив баҳолаш усули ва умумий тадқиқотлардаги улушининг салмоғи. Илмий-техник тараққиёт жараёнини прогнозлашнинг хусусиятлари ва тамойиллари. Илмий-техник тараққиётнинг прогнозлаш усуллари, эвристик-логистик усуллар. Инновацион тадқиқот лойиҳалари ва уларнинг натижаларини прогнозлаш.