Хавфсизлик ва ҳимоя қилиш, информатика соҳаларидан бири сифатида. Ахборот хавфсизлиги тизими. Хавфсизлик тизими. Копьютерларни вируслардан химоялаш. Архиваторлар. Архивли файллар билан ишлаш. Windows операцион тизимларининг ахборотларни химоя қилиш в ахавфсизлик системалари. UNIX/LINUX операцион тизимларининг ахборотларни химоя ки-
лиш ва хавфсизлик системалари.
4
Н
2
2.
Ахборот хавфсизлигининг консептуал модели.
Ахборот хавфсизлигининг концептуал мо- делининг таркибий қисмлари. Хавфсизлик- ка таҳдид тушунчаси. Ахборот хавфсизли- гининг замонавий тушунчаси. Ахборот хавфсизлиги мақсадлари. Ҳимояланган
ахборот ташувчилари. Қасдан хавфсизликка таҳдид турлари.
6
Н
2
3.
Компьютер вируслари вавируслардан химоя қилиш муаммолари
Вируслар ҳақида тушунча. Вирусларни тизимлаштириш. Вирусларнинг компьютер- га ва ОТ га таъсири. Вирусларнинг манба- лари ва уларни яратувчилар. вирусдан бир- ламчи ҳимоя. Антивирус дастуридан фойда- ланиш қоидалари. Ахборот хавфсизлигига таҳдидлар тушунчаси. Махфий маълумот- ларга таҳдид. Ҳимояланган маълумотларга таъсир этувчи манбалар, турлари ва усул-
лари. Антивирус дастурларини ўрганиш ва ўрнатиш.
8
Н, А
2
4.
Вирусларга қарши химоя тизимини қуриш
Вирусга қарши ҳимоя тизими ҳақида тушун-ча. Вируслардан ҳимоя қилувчи қу- рилма. Вируслардан ҳимоя қилиш дастури.
Ҳимоялаш бўйича ҳаракатлар режасини ишлаб чиқинг. Дастурларни компьютер ви-
8
Н, А, МХ
2
русларидан ҳимоя қилиш чоралари. Ахбо- рот объектларининг қийматини аниқлаш.
Ахборот объектларининг хавфсизлигига таҳдидларни таснифлаш.
5.
Ахборотларни хуқукий химояси
Ахборотни ҳимоя қилиш давлат тизимини ташкил қилиш. Махфий маълумотларнинг махфийлиги ва махфийлик даражаси бўйича таснифланиши. Сирларнинг тур- ларини тавсифлаш. Махфий маълумотлар
билан ишлашга қўйиладиган талаблар.
8
H,А
2
6.
Ахборотларни ташкилий химояси
Ташкилий ҳимоя тушунчаси. Асосий таш-килий фаолият. Ахборотни қайта ишлаш ва узатишнинг техник воситаларини ҳимоя қилишни ташкил этиш. Ахборотни ҳимоя қилиш учун кадрлар ва ресурсларни қўллаб- қувватлаш. Ахборот хавфсизлиги хизмати, унинг ташкилий тузилиши, бажарилган ва- зифалар. Асосий ташкилий ҳужжатлар. Ахборотни муҳофаза қилиш соҳасидаги корхоналар Ахборотни муҳандислик-тех-ник
ҳимоя турлари.
6
Н,А
2
7.
Ахборотларни химоялашни техник тизимлари
Ҳисоблаш тизими тушунчаси, маълумот-ларни қайта ишлашнинг автоматлаштирил-ган тизимилари. Ахборот хавфсизлиги тизимининг тузилиши ва ҳаракат тамойил-лари. Автоматлаштирилган тизимларни хавфсизлик синфлари бўйича таснифлаш. Хавфсизлик сиёсати тушунчаси. Ахборот хавфсизлиги дастурий таъминотининг тас-нифи. Махфий маълумотларнинг хавфсиз-лигини таъминлаш учун дастурлардан фой-даланиш. Дастурий таъминотни ҳимоя қилиш технологияси. Маълумотни рухсат-сиз ҳаракатлар-дан ҳимоя қилиш. Иденти-фикация дастури воситалари.
Маълумотни нусхалашдан ҳимоя қилиш.
Ҳимоянинг етарлилик тамойили. Почта алоқаси. Электрон имзо. Электрон сертифи- катлар. Интернетда тижорат ишлари. Ахборотларни кодлаштириш. Интернет
орқали электрон тўловларни амалга оши- риш
8
Н, А
2
10.
Ходимларни махфий маълумотларга киришини руйхатга олиш
Махфий маълумотларнинг таркибини аниқ- лаш, таснифлаш ва ошкор қилиш бўйича ишларни ташкил этиш. Ходимнинг махфий маълумотларга киришини тасдиқлаш маъ- лумотлар. Ахборот хавфсизлигининг крип- тографик воситалари. Шифрлаш усуллари- дан фойдаланиш. Матнни криптография
усулларидан фойдаланиб яратинг.
6
А
2
11
Фойдаланувчилар
идентификатцияси
Идентификация - бу фойдаланувчининг исм
бўйича аниқланиши. Тизимга киришга
Пароллардан фойдаланиш. Бир марталик фойдаланиш учун пароллар билан аутенти- фикация. Сертификатлаш орқали аутенти- фикация қилиш жараёнида ташкилотнинг роли. Ходимларни сертификатлар билан таъ-минлаш. Компьютерларда маълумотни ҳимоя қилиш усуллари. Пароль ҳақиқий-
лиги.
8
Н,А
4
13
Ахборот химояси методологияси
Ахборот хавфсизлиги ва уни ташкил этиш тамойиллари. Ҳимоя қилиш объектлари,
ҳимоя турлари. Ахборотни ҳимоя қилиш усулларининг умумий тавсифи.
6
Н,А
4
14
Электрон бизнес ва тижорат моделлари
Электрон бизнес тушунчаси. Электрон бизнес ва электрон тижорат ўртасидаги фарқ. Электрон бизнесда Интернетдан фой-
даланиш. Электрон бизнесни жорий этиш- даги асосий моделлар.
8
Н
2
15
Электрон бизнес тизимлари химоясининг муаммолари
Электрон бизнес ва электрон тижорат ахбо- рот хавфсизлиги билан боғлиқ муҳим муам- молардан биридир. Очиқ глобал тармоқда, электрон бизнес билан шуғулланадиган фой-даланувчилар учун кўплаб таҳдидлар мав-жуд. Электрон бизнесни ҳимоя қилиш
усуллари.
8
Н
2
16
Тармоқлар аро экранлаштирилган технология
Экранни ҳимояланган ички тармоқ техноло- гияси - бу "Фиревалл ёки Фиревалл" ихти- сослашган тизимни англатади. У тармоқлар ўртасида маълум бир шароитларда маълу- мотларни узатишни таъминлайди. Катта корхоналар учун хавфсизлик девори ўрна-
тиш маълумот хавфсизлигининг муҳим шар-тидир.
6
Н,А
4
17
Хусусий виртуал химояланган тармоқлар ва VPN тармоқлар
