Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта

Квалиметрия ва объектларни амалиётга қўллаш назарияси. 
Мазкур тармоқ яратилган объектнинг фойдали томонлариини тажриба 
йўли билан максимал даражада ўрганишга таянади. Объектнинг ютуғи ва 
камчиликларни бартараф этиш йўлларини белгилайди. Объектнинг фойдали иш 
коэффицентини ўрганиш баъзи ҳолларда конструктив натижаларни беради. Бу 
жараёнда объектнинг фойдали иш коэффицентини аниқлаш мезонларининг 
тўғри, ҳаққоний белгиланганлигини асослаш, альтернатив маҳсулотлар билан 
қиёслаш, баъзан таваккалчилик асосида қарорлар қабул қилиш кўзга ташланади. 
Квалиметриянинг методологияси ва методларини қўллаш мазкур объект 
ва жараёнларнинг миқдор ва сифат кўрсаткичлари асосида баҳолаш ва қарорлар 
қабул қилишга имкон яратади. 
Бу жараён учта босқичда амалга оширилади. 
Дастлабки 
босқич. 
Амалда 
қўлланилаётган 
ишлаб 
чиқариш 
маҳсулотларининг фойдали томонларини аниқлашда квалиметрия методларини 
қўллаш кутилган самарани беради. 
Баъзи кўпгина амалий муаммоларни ҳал этишда нафақат тартиб 
шкаласидан, балки кенг миқёсдаги умумий мақсадларни эътиборга олиш ва 
квалиметрия методларидан фойдаланиш жуда қўл келади. 
Иккинчи босқич. Кўп ҳолларда ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг 
аҳамиятини белгилашда истеъмолчилар ва буюртмачилар томонидан 
билдирилган таклиф, талаб ва шартлари устувор саналади. Бу ёндашув асосида 
бозор иқтисодиёти даврида мазкур таклиф, талаб ва шартларни тўлиқ амалга 
ошириб бўлмайди. Бу ерда мижозларнинг таклиф, талаб ва шартлари асосида 
бозорга чиаргандан кейин эмас, балки аввал экспертиза йўли билан аниқлаш лозим 
бўлади. 
Квалиметрия бу муаммони экспертиза методи ёрдамида осонгина ҳал 
этади. 
Учинчи босқич. Кўпчилик ҳолларда объектнинг фойдали томонлари битта 
кўрсаткич билан аниқланади, аслида унинг фойдали томонларини аниқлашда бир 

---

119 
нечта кўрсаткичларни мажмуа ҳолда қўллаш орқали аниқлаш тавсия этилади. 
Бу жараёнда квалиметриянинг методологиясини қўллаш, объектнинг 
миқдор ва сифат кўрсаткичларини яхлитликда аниқлаш лозим бўлади.