Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни

тўғридан-тўғри ва жўн тушуниш ўрнига уни фикран маъноли қисм ва 
унсурларга бўлиб қабул этишни кўзда тутадиган илмий фаолиятдир
7
». 
Бу хилда фикрлайдиган мутахассисларнинг қарашларида ҳам анчагина 
асосли ўринлар мавжуд. Дарҳақиқат, бадиий таҳлилгина адабий асарни жўн, 
тўпори қабул этишдан, уни ҳаёт ҳодисаси билан аралаштириб юборишдан, 
«Қаҳрамонларнинг кейинги тақдири нима бўлади, фалончи пистончига 
уйландими?», 
«Фалон 
асарларнинг 
қаҳрамонларн 
ҳозир 
нима 
қилишмоқда?» сингари асарнинг бадиий ўзига хослигини, эстетик ҳодиса 
эканини йўққа чиқарувчи қарашлардан қутқаради. Лекин масаланинг бошқа 
томони ҳам бор. Маълумки, ҳар қандай асл бадиий асар яхлит поэтик 
бутунлик ҳисобланади ва бу бутунликка сунъий равишда дахл қилиш унинг 
жозибасию сеҳрини йўққа чиқариши мумкин. Г. Тараносова ҳам ўз ишида 
бадиий асарга яхлит ҳодиса сифатида ёндашиш бадиий таҳлилининг 
биринчи тамойили эканини таъкидлайди. Лекин олима адабий таҳлил 
моҳиятини тушунтиришда бадиий асарни «қисмлар» ва «унсурлар»га 
ажратиб ўрганишни асосий тадбир ҳисоблайдики, бу ҳол амалда унинг 
олдинги қарашларига зид келади. Бундан ташқари, асарни маъноли 
қисмларга шунчаки ажратиш унинг бадиийлигини таъминлаган сиртқи 
жиҳатларнигина намоён этиб, моҳиятини очмаслиги хавфи ҳам бор. 
Шунингдек, бирор адабий асарни фикран маъноли қисмларга бўлиб идрок 
этиш ҳеч ким учун асосий мақсад бўлиши мумкин эмас. Таҳлилдан мақсад 
ўрганилаётган асарнинг моҳияти ва эстетик қиммати нимадан иборат 
эканини аниқлаш бўлиши мумкин. Маъноли қисм ва унсурлар ана шу 
моҳият ва қимматга қанчалик хизмат қилгани билангина аҳамиятлидир. 
Ўзбекистонлик олимлар: Ж. Азизов ва Г. Усоваларнинг қаламига 
мансуб «Адабий таҳлил назарияси ва амалиёти» рисоласида: «...таҳлил 
адабий асарнинг бадиий мантиғига сингишиш мақсад қилиб қўйилган