Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни

Жамият ривожланиши тўғрисида мавжуд бўлган анъанавий 
қараш ўзгарди. Уни қуйидаги йўналишларда кўриш мумкин 
Жамият, жамият ривожланиши тушунчаларига янгича қараш 
амалга оширила бошланди. У материалистик диалектика 
қолипидан, принципларидан халос этилди
Жамият тараққиёти фақат моддий ишлаб чиқаришга 
боғлиқ деган ғояга янгича қарашга асосланилди. 
Формацион қарашдан воз кечилди. Жамият тараққиётига 
цивилизацион ёндошув амал қила бошлади; 
Жамият тараққиётига синфий қарашдан воз кечилди. Жамият 
ривожланишида инсон омилига – олий қадрият сифатида қарала 
бошланди
Жамият ривожланишини инсон ва онги тафаккурига боғлиқ 
эканлигига алоҳида эътибор берила бошланди. “Онг ва 
тафаккур ўзгармаса ижтимоий ҳаёт ўзгармайди” (И.Каримов) 
деган ғоя илгари сурилди ва илмий асослаб берилди
Жамият ривожланиши “маънавий ва моддий ҳаёт уйғунлиги”
1
билан боғлиқ қонуниятга амал қила бошлади. 
Жамият иқтисодий негизи ўзгартирилди. Бозор иқтисодиётига 
асосланган мулкнинг хилма-хиллигига ўтилди. 

---

19 
ривожланишига формацион қараш жамият ривожланиши қонунларини илмий 
асосда холисона ўрганиш имкониятини бермайди. Яъни жамият ривожланиши 
фақат моддий ишлаб чиқаришга боғлаб бир томонлама таҳлил этилади. Бу 
оҳир оқибатда жамият тараққиётини “материалистик” ёки “моддийлик” 
нуқтаи назаридан тушунишга олиб келди. Маънавий омилнинг роли эса 
ҳисобга олинмади. Жамият ривожланишига формацион қараш ғояси уни бир 
чизиқли тушунишга асосланади. Тараққиёт моделлининг ҳилма-хиллигига 
асосланади. Ислом Каримов асарларида жамият ривожланишини формацион 
қарашнинг чекланганлиги “бундан кейин капитализм ҳам йўқ социализм ҳам 
йўқ” деган фикрлари орқали унинг моҳиятини аниқ тасаввур этиш мумкин. 
Шунингдек жамият ривожланишини инсон омилига ҳам боғлиқлиги бу асосан 
инсон онги ва тафаккуридаги ўзгаришлар орқали илмий асослаб берилганки, 
жамият ривожланиши қонунларини тўғри тушунишга илмий-назарий 
жиҳатдан ёрдам беради. 
Республикамиз биринчи Президенти Ўзбекистоннинг туб ўзгаришига 
бағишланган концептуал ғоялар қаторида халқимиз ва жамиятимизнинг ўзига 
хос хусусиятлари ҳисобга олинишининг асослаб берилганлиги бўлди. У 
шундай таъкидлайди “Мавжуд ижтимоий-иқтисодий муаммоларнинг 
кескинлиги, уларнинг ўзига хос хусусияти бу муаммоларни хал этишга 
алоҳида ёндошувни тақазо этади. Турмуш шароити ва тарзининг миллий 
хусусиятлари Шарқ маънавиятига мансублик ҳам шуни талаб этади”. Айни 
пайтда у ана шу ўзига хос қуйидаги хусусиятларни аниқ кўрсатиб берган
1
: