|
lari yoritib berilgan.
Ikkinchi bo‘lim surdopsixologiya fanining um um iy masalalari, eshitishida
nuqsoni bo'lgan bolalar bilish jarayonlarining o ‘ziga xos xususiyatlari, nutq
turlari va nutqning rivojlanish xususiyatlari, eshitishida nuqsoni b o‘lgan bola-
larning faoliyat turlari, shuningdek, eshitishida nuqsoni b o‘lgan bolalar shaxs-
ning o ‘ziga xos xususiyatlarini ochib bergan.
U ch in ch i bo‘limda logopsixologiya fanining nazariy va metodik asoslari,
nutq kamchiliklari bo'lgan bolalarning bilish jarayonlari xususiyatlari, shaxs
va shaxslararo munosabat rivojlanishi, motorika, faoliyat xususiyatlari ochib
berilgan.
To‘rtinchi bo'lim da tiflopsixologiya fanining um um iy masalalari, tiflopsi-
xologiya fanining predmeti, tiflopsixologiya fanining tarixi, maqsadi, vazifalari
va m etodlari, ko‘r va zaif ko‘ruvchi bolalarning ruhiy rivojlanish xususiyatlari,
bilish jarayonlari, faoliyat xususiyatlari kabi m a’lumotlar berilgan
Taqrizchilar:
G‘.B. Shoumarov
— «Maxsus ta ’lim metodikalari» kafedrasi prof.,
p.f.d.,
M.F.Xakimova
— dotsent, p.f.d.
UO‘K: 37.015.3(075)
KBK: 88.4ya73
ISBN 978-9943-391-63-5
14
°>°)6
©
0 ‘zbekiston faylasuflari m illiy jamiyati nashriyoti, 2013
S O ‘Z B O S H I
0 ‘zbekiston R espublikasining «Ta’lim to ‘g‘risida»gi Q onuni va
«K adrlar tayyorlash m illiy dasturi»da ko‘rsatilganidek, shaxsning h a r
tom onlam a uyg'un kam oloti va o‘z qobiliyati ham da m alakalarini
ro'yobga chiqarishning sharoitlarini, sam arali m exanizm larini yara-
tish, eskirgan tafak k ur va ijtimoiy xulq-atvor andozalarini o ‘zgartirish,
respublikada am alga oshirilayotgan m a’naviy-m a’rifiy islohotlarning
m aqsadi va harakatlantiruvchi kuchdir. Bu hujjatlarda komil inson va
barkam ol shaxs tayyorlash m asalalariga alohida urg‘u berilgan.
Barkam ol shaxsni tarbiyalashda u larn in g ruhiy jaray o n larin in g
rivojlanishini, ayniqsa im koniyati cheklangan alohida yordam ga
m uhtoj bo'lgan b o lalarn in g ru hiy jarayonlari xususiyatlarini bi-
lish defektolog m utaxassislar uch u n k atta aham iyatga ega. Shunga
bog‘liq ravishda biz to m o n d a n tayyorlangan «M axsus psixologiya»
o‘quv qo ‘llanm asi Pedagogika universitetining bakalavr — defek
tolog ixtisosligi o ‘quv rejasi asosida tuzilg an b o ‘lib, fan dastu ri
m aqsad va vazifalari m az m u n id a n kelib chiqqan. Q o‘llan m ad a m ax
sus psixologiya nazariyasi va am aliyoti o ‘z aksini topgan. M azk u r
q o 'lla n m ad a so‘nggi yillardagi d arslik lar va qo‘llanm alard a keltiril-
gan q ato r nazariy m ateriallard an foydalanilgan.
0 ‘quv q o 'lla n m a to ‘rt b o ‘lim d an iborat bo‘lib, birinchi b o 'lim
oligofrenopsixologiya deb n o m lan g an. B unda fan n in g um um iy
m asalalari, oligofrenopsixologiya fan in in g predm eti, m aqsadi, m e-
to d lari, fan n in g rivojlanish tarix i, Sharq m utafak k irlarin in g psi-
xologik q arashlari berilgan. Aqli z a if o 'q uvchilarning o ‘ziga xos
xususiyatlari, shaxsi va shaxslararo m unosabatlari, bilish jara y o n
larin in g rivojlanish xususiyatlari yoritib berilgan.
Ik k in chi bo ‘lim surdopsixologiya deb n om lanib, ushbu fan n in g
um um iy m asalalari, eshitishida nuqsoni b o ‘lgan bolalar bilish ja r a
y onlarinin g o ‘ziga xos xususiyatlari, n u tq turlari va n u tq in in g rivoj
lanish xususiyatlari, eshitishida nuqsoni b o‘lgan bo lalarn in g faoliyat
tu rlari, shuningdek, eshitishida nuqsoni bo‘lgan bolalar shaxsining
o ‘ziga xos xususiyatlari ochib berilgan.
U ch in ch i bo‘lim logopsixologiya deb nom langan. Bu bo‘lim d a
fan n in g nazariy va m etodologik asoslari, nutq k a m c h ilik la rin in g
з
pedagogik-psixologik klassifikatsiyasi, n u tqning rivojlanish q on un i-
yatlari, nutqida kam chiligi bo'lgan b olalarning bilish jarayonlari
xususiyatlari, shaxs va shaxslararo m unosabatlari rivojlanishi va
faoliyat xususiyatlari ochib berilgan.
T o'rtinchi b o'lim «Tiflopsixologiya» deb nom langan. U shbu fan
ning um um iy m asalalari, ya’ni tiflopsixologiya fan in in g tarixi, tif
lopsixologiya fan ining predm eti, m aqsadi, vazifalari va m etodlari,
ko 'r va z a if ko‘ruvchi bolalarning ruhiy rivojlanish xususiyatlari,
bilish jarayonlari, faoliyat xususiyatlari kabi m a ’lum otlar berilgan.
U shbu bo 'lim d a ta k lif etilayotgan, Rossiya ham da xorij olim lari -
tiflopsixologlari tadqiqotlari tahliliga asoslangan, m ateriallar ko'rish
nuqsoniga ega bolalarning boy ichki olam ini shak llantirish, ruhiy
rivojlanishini k ash f qilish, rang-barang axborotlarga to ‘la hayotga
m oslashtirish im koniyatlarini ochib berish uchun zam in hozirlay-
di.
O 'quv q o ‘lla n m a defektologiya y o 'n a lish i ta la b a la ri, m alaka
o sh irish va qayta tayyorlash kursi tin g lo v ch ilarig a m o ‘ljallangan.
0 ‘quv qo ‘llan m a o'zbek tilida birin ch i m arta n ashr qilinm oqda.
M azk ur qo‘llanm a yuzasidan m ao rif xodim lari va m utaxassislar o‘z
fik r-m ulohazalarini bildiradilar, degan um iddam iz. Bildirilgan fikr
m ulohazalar kelajakda o‘quv qo ‘llan m an i takom illashtirishga yor-
dam beradi, deb o ‘ylaym iz.
Do'stlaringiz bilan baham: |
