O’lchash xatoligi 4 O'lchash xatoliklarini keltirib chiqaruvchi sabablar 9

Absolyut (mutlaq) xatolik. Bu xatolik kattalik qanday birliklarda ifodalanayotgan bo’lsa, shu birlikda tavsiflanadi. Masalan, 0,2 V; 1,5 µm va h.k. Mutlaq xatolik quyidagicha aniqlanadi:

bunda, Ax - o’lchash natijasi;

A_ch - kattalikning chinakam qiymati; A_o - kattalikning haqiqiy qiymati.
Absolyut xatolikni teskari ishora bilan olingani tuzatma (- popravka) deb ataladi.
-Δ= δ;

2. 
   Asosiy qism
   

1.4. O’chash xatoliklarini tabaqalanishi
O‘lchanayotgan kattalikning vaqtga bog‘liqligi xarakteri bo‘yicha o‘lchashlar statik va dinamik bo‘ladi .
Statik o‘lchash bunda o‘lchanaytgan kattalik o‘zgarmas bo‘ladi
Masalan:
Elektr kuchlanishining vaqtga bog‘liqligi .
Bevosita baxolash usuli - bu usulda kattalikning qiymati o‘lchov asbobining sanoq qurilmasidan bevosita aniqlanadi.
Bevosita baxolash usuli - bu usulda kattalikning qiymati o‘lchov asbobining sanoq qurilmasidan bevosita aniqlanadi.
Masalan: Tok kuchi ampermetr bilan, kuchlanish voltmetr bilan o‘lchanadi, lekin aniqligi yuqori emas . Ko‘rsatkic hli asboblar shu usul asosida ko‘rilgan. O‘lchov bilan taqqoslash usuli:
A) differensial usu lyoki ayirmali usul – bu usul o‘lchanayotgan va ma’lum kattaliklarning ayirmasini o‘lchashni xarakterlaydi, ya’ni kattaliklar orasidagi farq o‘lchash asbobiga ta’sir ko‘rsatadi .

Bu usul o‘lchov asboblarini tekshirishda keng qo‘llaniladi . Uncha aniq bo‘lmagan o‘lchash asboblaridan foydalanilganda ham yuqori aniqlikda natijalar olish imkoni mavjud.

Masalan: Tok kuchlanish o‘lchov transformatorlarida. Elektr o‘lchov texnikasida keng foydalaniladigan o‘zgaruvchan va o‘zgarmas tok ko‘priklarining ishi shu usulga asoslangandir.

b) nol usuli o‘lchashlarda yuqori aniqlikni ta’minlaydi.

Masalan: Elektr qarshilikni ko‘prik yordamida o‘lchash .