O‘lchash o’zgartirishlari va o’zgartkichlar texnologik o’lchashlarning mohiyatini texnik jihatdan qisqacha quyidagicha ifodalash mumkin: «Nima, qanday qilib va nima bilan o‘lchanadi?»

O‘LCHASH O’ZGARTIRISHLARI VA O’ZGARTKICHLAR
Texnologik o’lchashlarning mohiyatini texnik jihatdan qisqacha quyidagicha ifodalash mumkin: «Nima, qanday qilib va nima bilan o‘lchanadi?». Shuning uchun, bundan keyin aniq fizik kattaliklarni o’lchash usullari va o’lchashlarning eng keng tarqalgan ishonchli ishchi vositalari: o’lchash o‘zgartkichlari va o’lchash asboblari qarab chiqiladi.



1-rasm Δl > Δl o’zgartkichlar sxemasi
O’lchash o‘zgartirishi — bitta fizik kattalik o’lchamini boshqa fizik kattalik o’lchamiga o‘zgartirishdan iboratdir. Misol tariqasida p bosimni deformatsion manometr yordamida o’lchashni qarab chiqamiz. Bosim ta ’sirida naysimon prujina buraladi (uning erkin uchi biroz siljiydi) — bu o‘zgartirishning birinchi bosqichi: ΔR→Δl. Naysimon prujina uchining siljishi o‘qning burilish burchagiga o‘zgaradi: Δl→Δφ — bu o‘zgartirishning ikkinchi bosqichidir. O’qda strelka mavjud bo’lib , uning uchi bo’linmali shkala bo‘yicha siljiydi — bu o‘zgartirishning uchinchi bosqichidir Δφ →Δα, u o’lchanayotgan kattalikning son qiymatini olishga imkon beradi. Umumiy holda hamma o‘zgartirishlarni quyidagicha yozish mumkin:
ΔP→ Δl→ Δφ→ Δα