Окуп түшүнүү 3- класс 1- вариант Түлкү менен карышкыр

Окуп тушунуу 3- класс 12- вариант
Чал менен булбул
Байыркы заманда бир чал булбул экөө дос болуптур. Чал мергенчи да комузчу да экен. Ал ар күнү мылтыгын ийнине асып алып, токойдон кийик атып келип оокатын өткөрөт. Токойдо сайраган түрдүү канаттуу куштардын үнүн угуп, үйүнө келгенде аларды тууратып комуз чертип,түрдүү-түрдүү күү чыгарат.
Күндөрдүн биринде булбул чалдын күүсүнө кызыгып:
-Досум, мага күүлөрүндү үйрөтүп койчу,-дейт.
-Макул,-деп чал ар күнү кийиктен келгенде комузун колуна алып, ар
кандай мукам күүлөрдү кубулжута сайратып черткенде булбул тыңшап,анын күүлөрүн туураганга тили жатыга баштап, аздан-аздан үйрөнүп кетет. Бара-бара тим эле комуздай таңшытып, бүт үйрөнүп алат.Булбул кийин абдан такшалат.
Анын сайраганын уккан эл тыңшап эле олтургусу келип, таң
калышат. Ошондо абышка тигиге кайрылат. Досум, сенин сайраганын бүткүл элге жагып калды, бардыгы эле уккусу келишет. Бирок күндүзү иш менен күйпөлөктөп жүрү-шүп жакшы уга албай жатышат. Ошондуктан түнкүсүн сайрагын, түнкүсүн эл бош,
сайраганынды угуп ыракаттана маашырланышсын.
Булбул сайроону комуздай үйрөнүп, чал досунун айтуусу боюнча
дайым түнкүсүн сайрап калган экен.
1. Булбул менен ким дос болгон экен___________________________________________________________________________________________________________________
2. Кийик кайда жашайт?
______________________________________________________________________________________________________________________
3. Чалдын черткен куулөрун ким уйрөнуп алды?
А) булбул В) карга
Б) чымчык Г) сагызган
4. Суйлөмду толуктап жазгыла.
Досум мага куулөрүнду ___________________________, - дейт.
5. Эмне учун булул туну сайрап калган экен?
___________________________________________________________.

Окуп тушунуу 4- класс 1- вариан
Сарыбай хан
Бир заманда Сарыбай деген киши элине кырк жыл хан болуптур. Күндөрдүн биринде элин чогултуп:
«Кырк жыл хан болдум, көрөр күнүмдү көрдүм, ичер суумду ичтим, өлөрүм калды, өсөрүм калган жок, менде аласаңар болсо айткыла, көзүмдүн тирүүсүндө берип кутулайын. Көзүм өткөндөн кийин баарыңар чогулуп, ичиңерден бирөөнү хан көтөрүп алгыла», — деди.
Эли: «Жок, сиз өзүңүз коюп кетиңиз, сиз бизге кырк жыл хан болдуңуз, сиздин сөзүңүздү угабыз», — дешти. Сарыбай кан: «Жок, өлүүнүн сөзүн тирүү сыйлабайт дептир, мен өлгөндөн кийин сөзүм дагы өлөт», — деди. Эл көнгөн жок: «Ханды өзүңүз көтөрүп кетсеңиз экен», — деп, чуулдап туруп алышты.
Ошондо Сарыбай хан: «Менин он бир жыл жолдош болгон ак шумкарым бар, мен өлгөндөн кийин үч күнгө чейин тамак жебей, канатын какпай жатат. Төртүнчү күнү элди жыйып, шумкарга жем берип учурсаңар ал бирөөгө конот. Ошол адамды Хандыкка көтөрүп, ак шумкарды Ханга бергиле, менин арманым артымда бала калган жок, болбосо ак шумкар элди айланып учат беле, бирөөнүн колуна өтүп барат беле?» — деди.
1. Эмнени тушундүңөр ? Ким жөнүндө , эмне жөнүндө сөз болуп жатат?
__________________________________________________________________________________________________________________________
2. Хан элине канча жыл хандык кылган экен.
А) 4 жыл в) 20 жыл
Б) 40 жыл Г)15 жыл

3. Сүйлөмдү толуктап жазгыла.

Кундөрдүн биринде _____________ ____________ :

4. Хандын канча баласы болгон экен?

А) 3 Б) 4

В) баласы жок эле Г) 1

5. Хандын өзү менен чогуу жүргөн эмнеси бар экен?

А) Аялы В) кызы
Б) уулу Г) Шумкары

6. Чыгарма милерге эмнеси менен жакты?

____________________________________________________________________________________________________________________________________
Окуп тушунуу 4- класс 2- вариант


Бурана жомогу


Бар экен жок экен илгери откон заманда бир бай жашаптыр.Байдын кун десе кундой ай десе айдай сулуу кызы болуптур.Кундордун бир кунундо байга жардамчысы келип: байым байым уруксат этиниз сизге бир жолоочу келиптир дейт.Бай жолоочуну кабыл алып ии жолоочу айта бер менде эмне зарыл жумушун бар? дейт. Байым сизге жалган мага чын сиздин кызынызды кара курт чагып олтуроорун коруп атам дейт.Бай анын айтканына ишенип бут байлыгын жумшап кызын кара курттан сактап калуунун амалын таап, болуп корбогондой бийик мунара курдурат
.Ал мунара канчалаган эмгек менен салынып бутот.Озунун ойлоп тапкан оюна курсант болуп эми бай менин кызыма эч кандай кара курт жете албайт деп тынч жашап калат.Жакшы коргон кызын мунаранын устундо улпулдотуп багат.Бир куну байдын башына кара кун тушту ,сулуу кызынан айрылды.Корсо баягы жолоочунун айтканы дал келип бай кызын мунара салса да сактап кала албаптыр.Кара курт кыз жечу жузумдун ичинде кошо кетип мунарадан чагып салыптыр.Атасы кызын аман алып калбаганына окунуп кала бериптир.


1. Жомок ким, мне жөнүндө экен?
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


2. Байдын кызы кандай кыз экен?

А) сулуу В) ырчы

Б) бийчи Г) комузчу

3. Сүрөттөн эмнени көрүп турасыңар?
___________________________________________________
___________________________________________________

4. Бай кызын сактап калуу үчүн, эмне кылды?

А) бекитип койду Б) мунара курдурду
В) тамак ташытты Г) жүзүм берди

5. Акыры байдын кызы эмнеден жок болду?

А) тамактан В) жузумдөн

Б) кара курттан Г) уйкудан

6. Силер байдын ордунда болсоңор, кызды кантип сактап калмаксыңар?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________