Окружающая среда

Ekologik menejment fanidan amaliy mashg’ulot Mavzu: Sifat menejmenti sohasidagi xalqaro standartlar

R e j a:

• Sifat menejmenti tizimining zaruriyati, maqsadi va vazifalari
• Sifat menejmenti tizimini taqdim etayotgan imkoniyatlari
• Sifat menejmenti tizimi taqdim etayotgan ijobiy natijalar

Sifat menejmenti tizimining zaruriyati, maqsadi va vazifalari.
ISO standartlarining paydo bo’lishi sifatni ta’minlashda korxona imkoniyati to’g’risida, ta’minotchilar ishonchililigi to’g’risida yetarli va ishonchlik bilan xulosalar qilish mumkinligini, sifat tizimi qanday me’zonlarga javob berishi kerakligi savollariga, sifat tizimi orqali javob berildi.
ISO 9000 turkumli standartlar va boshqa xalqaro standartlar kabi, tavsiyanoma bo’lib hisoblanadi. Negaki, ularni o’zining shartlariga «yaqinlashtirish», ko’plab mamlakatlarda uni milliy sifatida qabul qilingan. Ular O’zbekistonda ham, masalan, O’z DSt ISO 9000, O’z DSt ISO 9001, O’z DSt ISO 9004 va O’z DSt ISO 19011 amaldagi davlat standartlari tizimida sertifikatlashtirish uchun yuritiladi.
Nega endi ularni joriy qilish kerak? Ular bozor sharoitlarida nimani beradi? degan savollarga to’xtalib o’tamiz.
Zamonaviy bozor, ya’ni, tovarlarni erkin aylanishi xususiyati, jahon bozori nomini oldi. U quyidagi tavsiflarga ega bo’ladi: Mazmunli tovarlar: bozorda sezilarli darajada talab va takliflarni o’sishi.
Ise’molchilarni xabardorliligi: iste’molchi haqqi, odatda, u nimani hohlashini bildiradi.
O’zgaruvchanlik: ilmiy-texnikaviy taraqqiyotni o’zgarishi, yuqori texnologiyalarni jadal rivojlanishi, bir vaqtda bozorda ishlovchi raqobatchilarning miqdorini ko’pligi – bir xildagi tovarlarni ishlab chiqaruvchilarni taklif va talablarni doimiy o’zgartiradilar.
Quyidagilarni tovarni tanlashda, hal qiluvchi rolni o’ynovchi, raqobatbardoshlikning oltita asosiy me’zoni deb aytish mumkin:
Sifat. Iste’molchi, shak-shubhasiz bir xil sharoitda tovarning ishonchliligi, xavfsizligi, ko’proq afzal jozibadorligiga ahamiyat beradi.
Narx. Tovar narxi, uning sinfiga bog’liq bo’lib va aniqlangan to’lovchanlik darajasiga mo’ljallangan.
Yetkazish muddati. Ko’p holatlarda bu omil narxlashdan ham ko’proq ahamiyatga ega.
Eksoluatatsiya qiymati: tovarning ustunlikka egaligi, ya’ni iste’molchiga eksoluatatsiya qilish arzon tushadi.
Xizmat ko’rsatish qulayligi. Bu yerda texnik xizmat ko’rsatish va mahsulotni ta’mirlash, hamda uni mumkin bo’lgan tarmoq punktlari mavjudligi jiddiy o’rin tutadi.
Ishonish. Ishonish tayyorlovchining obro’-e’tiborini, davomiylik natijasida shakllanishi va bozor ishlaridan hech kamchilik topib bo’lmaslik deb ta’riflanadi.
Ishonchni qozonish usullaridan biri mahsulotni sertifikatlashtirish yoki tayyorlovchini nufuzli idoralar tomonidan sifat tizimini sertifikatlashidir.
Keltirilgan raqobatbardoshlik me’zonlarining birinchi uchtasi (sifat, narx, yetkazish muddati) odatda, muhim bo’lib hisoblanadi. Bunda mahsulot sifati eng yuqori muhim ahamiyatga ega bo’ladi. Sifatga berilgan ustunlik strategiyasi, bu jahon bozorida korxona taklifi turg’unligi davomiyligini ta’minlaydi. Agarda ustunliklar o’zgarsa, masalan, sifatga ziyon yetkazilib tannarxni tushib ketishi hisobida yuqori foyda olinsa, u holda bir qancha vaqt samara berishi mumkin, lekin, oxirida korxonani bozordan chiqib ketishiga to’g’ri keladi. Bunday strategiya «korxonalar» uchun tavsiflangan va qo’yiladigan masala – qisqa vaqt bozorda bo’linib maksimum foyda olishdir