Javoblar
1. Barcha talim muassasalarida Gimnastikaning qaysi bolimlarini orgatish maqsadga muvofiq boladi?
2. Gimnastika mashqlarini orgatishda qanday metodlardan foydalanish samara berishi mumkin?
3. Gimnastika mashqlarining shugullanuvchi organizmga tasiri tushuntirib bering?
4. URM ni meyorlash qanday boladi?
5. Gimnastika maxsus mashqlarning elementlarini aytib bering?
6. URM ni qanday guruhlari mavjud?
7. URM ning shugullanuvchi organizmga tasiri tushuntirib bering?
8. URM ni meyorlash qanday boladi?
1. «Gimnastika va uni oqitish metodikasi » oquv gollanmasi jismoniy tarbiya va sport boyicha maxsus tahsil oladigan talabalar uchun talim standarti va namunaviy oquv
dasturiga muvoflq yozildi. Sportning gimnastika turidagi hozirgi kundagi ilgor izlanish va tajribalarni tatbiq etish hamda umumlashtirish natijasida olingan ilmiy malumotlar berilmoqda. U besh qismdan iborat bolib, ular quyidagilardan tarkib topgan:
gimnastika nazariyasi va uslubiyatining umumiy muammolari;
ginmastikaning asosiy vositalari;
gimnastika turlari;
mashg’ulotlarni o’tkazish shakllari;
tayyorgarligi turli darajada bo’lganlar bilan o’tiladigan mashg’ulotlar xususiyatlari.
Gimnastikaning asosiy vositalari:
Saf mashqlar
Umumrivojlantiruvchi mashqlar
Amaliy mashqlar
Baddiiy gimmnastika
2. Gimnastika mashqlarini orgatish jarayonida hal
etiladigan alohida vazifalar har bir aniq holda harakat tarkibini,
uni bajarish sharoitining xususiyatlarini va oquvchilarning
tayyorgarlik darajasini baholash a sosida belgilanadi.
Xilma-xil orgatish usullarini guruhlarga bolish mum kin.
Birinchi guruh orgatish usuilari:
og’zaki usul universal usullardan biri bo’lib, talabalarga
dars jarayonida yangi mashq bajarishni o’rgatishni idora qilish
imkonini beradi. harakat texnikasi to’g’ri sidagi ma’lumotni bildirish
usulini, namoyish qiluvchi tomonidan mashqlarni bajarish,
korgazmali qurollar korsatish, audio va videomateriallar, shartli
belgilar berish, harakatning ayri m qismlari, miqdori talaba
tomonidan harakat texnikasi elementlarini bajarish yoli bilan
namoyon qilinadi. Orgatish usullarining ikkinchi guruhi:
yaxlit mashq usuilari, u o’rganilayotgan harakatni bir
butun tarzda bajarishni nazarda tutadi.
bo’lingan mashq usuli bu butun harakat texnikasini
ayrim qism vabo’laklarga ajratib olish hamda ularning har hirini
o’zlashtirib olgandan keyin uni qayta yaxlit bajarishdan iboratdir.
xususiy harakat vazifalarini hal qilish usuli bo’lingan
mashq usulining varianti bo’lib, harakat texnikasining muayyan
elementlari bo’lgan o’quv vazifalarini tanlash bilan ifodalanadi
(masalan, endi boshlovchi sportchilar oyoqn i kerib, tayanib
sakrashni organib olish uchun yerga qonishni, yugurib kelishni,
depsinish va song «koprik» tushishni birin -ketin organishadi).
3. Gimnastika mashqlarini bajarishdagi aniqlik, ifodalilik va
his-hayajon, ulaming texnik takomillashuvi estetik tarbiyaga ham
yordam beradi.
Gimnastika togri yugurish, sakrash, turli tosiqlami yengib
otish, ogir yuk tashish va boshqa shu kabi mehnat va jangovor
faoliyatda qoilaniladigan kopgina amaliy, hayotiy zamr konikma
va mahoratini shakllantirishga yordam beradi. Nihoyat, gimnastika
vositalaridan yuqori sport natijalariga erishishda foydalaniladi.
Inson faoliyatining mehnat, jangovor va maishiy amali-
yoti (yurish, yugurish, tosiqlami yengib otish va h.k.lar)
dan ozlashtirib olingan mashqlar bilan bir qatorda gimnastika
vositalari xazinasida inson tanasining bolishi mumkin bolgan
barcha anatomik harakatlarga mos keluvchi, maxsus yaratilgan
jismoniy mashqlaming anchasi toplangan.
Yosh avlodning jismoniy tarbiyasi talim - tarbiya tizimining
tarkibiy qismini tashkil qilib, oquvchi va talabalaming har
tomonlama jismoniy va ruhiy fazilatlarini tarbiyalash, ulami hayot,
mehnat va Vatan mudofaasiga tayyorlash, ozida manaviy boylik,
axloqiy poklik va jismoniy kamolotlikni mujassamlashtirgan yangi
kishini shakllantirish kabi oliyjanob maqsad uchun xizmat qiladi.
Gimnastika kop muammolarini hal qiluvchi, kopqirrali
vositadir. Uning mashqlari orqali jismoniy sifatlami rivojlantirish,
togri qomatni shakllantirish, sogliqni mustahkamlash, irodaviy
fazilatlami tarbiyalash, harakatlami mohirona, yengil ijro etishga
orgatish kabi vazifalar muvaffaqiyatli hal etiladi.
4. Jismoniy tarbiya bayramlari,
tanaffusdagi oyinlar va fizkult daqiqa, EGG otkazishda, jismoniy
tarbiya darsidan tashqari maktabda URM jismoniy tarbiyada
universal vosita bolib hisoblanadi. Ular buyumsiz va buyum bilan
(tayoqcha, toldirma toplar, gantellar, toshlar, gardish, argamchi,
rezina amartizatorlar, trenajorlar). 0 quvchilami bir-biriga yordam
bergan holatda (ketma-ket qatorda, doirada, yonma-yon qatorda),
joyda va harakatda (yurishda) turli saflantiriladi.
URMlar bir muncha xususiyatlarga ega: ular aniq meyorlanadi,
turli variant va majmualarda foydalaniladi. Bu esa ayrim mushak guruhlarga va organizmni tanlangan tizimlarga tasirini taminlaydi.
Buning natijasida muntazam ravishda URM bajarishda harakat
tajribasining poydevorini barpo etadi. Harakat sifatlari qobilyat,
hayot amalyotida zarur bolgan, shuningdek murakkab gimnastika
barpo etishda konikmalami shakllantiradi. URM qaddi-qomatni
shakllantirishda katta rol oynaydi: ular mushaklami kuchlantiradi,
umurtqa va tovon togri holatda komaklashishga yordam bergani
uchun maktabgacha va maktab yoshdagi bolalarda umurtqa bukilishi
shakllanadi batamom 11-13 yoshda tugaydi, bu esa bolalaming
rivojlanishida muhim.
5.Maxsus mashqlar elementlari:
Turishlar:
- asosiy turish, oyoqlar oldinda (biri oldinda, ikkinchisi - orqa-
da);
- choqqayib otirish, tayanib choqqayib otirish;
- tizzalarda tik turish, oyoqlami kerib tizzalarda tik turish (190-
rasm);
- tayanib tizzalarda tik turish, tayanib bitta tizzada tik turish
(191-rasm);
- tayanib tovonlarda otirish, tayanib otirish, oyoqlami bukib
tayanib otirish, oyoqlami kerib tayanib otirish
Togri qaddi- qomatga ega bolish uchun zarur mashqlar. Devorga orqa bilan turgan holda, tovon, boldir, boksa, kurak va boshqa
azolami devorga tekkizish lozim
Aylanma va siltash harakatlarini bajarishdan aw al boshash-
gan oyoqlami oynatib (tebratib) olish kerak. Siltash harakatlari-
ning yonalishi va amplitudasi uchta asosiy komponentdan tuziladi.
Tanaga nisbatan ular yuqorigi va pastki boiadi, harakat yonalishi
boyicha oldinga, orqaga, yuqoriga, pastga, chapga, ongga va h.k.
Amplituda boyicha 9 0 - 180 gradus boiadi.
6. URM dars tayyorlov qismida otkazishni manosi boshni yarim
katta qobigidan eng qulay ravishda optimal qizishni, katta yarim
qobigdan zonadan kelayotgan mator nerv impulslami mayin otish
oqimini taminlash bundan tashqari ichki azolarda umumiy fa-
ollanishni hosil etadi. URMlar bir muncha xususiyatlarga ega: ular aniq meyorlanadi,
turli variant va majmualarda foydalaniladi. Bu esa ayrim mushakguruhlarga va organizmni tanlangan tizimlarga tasirini taminlaydi.
Buning natijasida muntazam ravishda URM bajarishda harakat
tajribasining poydevorini barpo etadi. Turli URM soni cheksiz, shuning uchun ularda moljallash
va ulaming tavsifini ozicha tasawur qilishga anatomiya bosh
klassifikatsiyasi yordam beradi:
- qollar va yelka kamari uchun mashqlar;
- boyin mushaklari uchun mashqlar;
- oyoqlar va tos-son kamari uchun mashqlar;
- gavda uchun mashqlar;
- butun tana uchun mashqlar.
7. URM qator xususiyatlarga ega; ular aniq yuklanadi har xil variant va majmualarda ¡shlatish mumkin. Bu esa organizmning aniq tizimi mushaklarga tanlab tasir etish sifatiga ega. URMni doimiy ravishda takrorlash tufayli harakat tajribasi barpo etiladi, harakat sifatlari va qobilyat hayotda zarur boigan shu kabi murakkab gimnastika konikmalarining shakllanishi qomatning rivojlantirishda katta roí oynaydi. To von va umurtqa togri holatda yordam berishga komaklashadi. Bolalarning jismoniy rivojlanishida bu muhim; ayniqsa maktabgacha va maktab yoshida umurtqa egrilik shakllanishi boladi, 11-13 yoshdan so'ngyakunlanadi.
Undan tashqari, URM nafas olish azolarini rivojlantiruvchi vosita hisoblanadi, chunki, diafragmani mustahkamlaydigan mashqlar kiradi. Asosoy nafas olish mashqlari kokrak mushaklarini chuqur nafas olishiga komaklashadi. Harakat tarkibi bilan ritm va nafas olish sonining birligi kuch, nafas olish va chiqarishni boshqarishni bilish kiradi.
Harakatning ritmliligi togri nafas olish ko'nikmasini shakllantiradi, yurak urish hajmini kuchaytiradi, qisqarish ritmni yaxshilaydi. Bolalarning aqliy rivojlanishi uchun reaksiya tezligi, uyg'unlashish, harakatni ongli egallashga ahamyati bor.
8 Jismoniy tarbiya bayramlari,
tanaffusdagi oyinlar va fizkult daqiqa, EGG otkazishda, jismoniy
tarbiya darsidan tashqari maktabda URM jismoniy tarbiyada
universal vosita bolib hisoblanadi. Ular buyumsiz va buyum bilan
(tayoqcha, toldirma toplar, gantellar, toshlar, gardish, argamchi,
rezina amartizatorlar, trenajorlar). 0 quvchilami bir-biriga yordam
bergan holatda (ketma-ket qatorda, doirada, yonma-yon qatorda),
joyda va harakatda (yurishda) turli saflantiriladi.
URMlar bir muncha xususiyatlarga ega: ular aniq meyorlanadi,
turli variant va majmualarda foydalaniladi. Bu esa ayrim mushak guruhlarga va organizmni tanlangan tizimlarga tasirini taminlaydi.
Buning natijasida muntazam ravishda URM bajarishda harakat
tajribasining poydevorini barpo etadi. Harakat sifatlari qobilyat,
hayot amalyotida zarur bolgan, shuningdek murakkab gimnastika
barpo etishda konikmalami shakllantiradi. URM qaddi-qomatni
shakllantirishda katta rol oynaydi: ular mushaklami kuchlantiradi,
umurtqa va tovon togri holatda komaklashishga yordam bergani
uchun maktabgacha va maktab yoshdagi bolalarda umurtqa bukilishi
shakllanadi batamom 11-13 yoshda tugaydi, bu esa bolalaming
rivojlanishida muhim.
Do'stlaringiz bilan baham: |