Oiv infeksiyasi to’g’risida tushuncha epedemiologiyasi. Qo’zg’atuvchilarning turli tashqi muhit ob’ektlari, xarorat va dezinfeksiyalovchi moddalar ta’siriga chidamliligi xususiyatlari. Reja

OIV infeksiyasi to’g’risida tushuncha epedemiologiyasi. Qo’zg’atuvchilarning turli tashqi muhit ob’ektlari, xarorat va dezinfeksiyalovchi moddalar ta’siriga chidamliligi xususiyatlari.
Reja:

1. OIV hamda OITS infeksiyalari qanday yo’llar bilan yuqishi mumkin?

2. OIV infeksiyasining oldini olish bo‘yicha amalga oshiriladigan tadbirlar

3. OIV ni davolashusullari

Samarqand davlat chet tillar institutida joriy yilning 30-noyabr kuni tibbiyot xodimlari institut talabalari bilan uchrashuv o‘tkazdi. Ushbu uchrashuv talabalarni hamjihatlikka, ogohlikka, turli xil tarqalayotgan viruslardan saqlanishga chorlash maqsadida o‘tkazilib, bunda tibbiyot xodimlari yer yuzida biz eng ko‘p saqlanishimiz lozim bo‘lgan kasalliklar haqida to‘liq ma’lumotlar berish bilan birgalikda ulardan qay tarzda saqlanish usullarini ham atroflicha tushuntirib o’tishdi. Bunda birinchi navbatda ogohlik OIV kasalligiga qaratildi.

OIV infeksiyasi – odam immunitet tanqisligi virusi chaqirgan surunkali yuqumli kasallikdir .
OIV infeksiyasi organizmga kirgandan so‘ng organizmni har xil kasalliklardan himoya qiluvchi immun tizimini shikastlaydi. Kasallik manbai OIV yuqtirib olgan shaxslardir. Virus odam organizmida butun hayoti davomida saqlanadi.
OIV infeksiyasida immun tizimi yillar davomida virusning tajovuzini bosib turadi. Lekin virus organizmda asta-sekin ko‘payib immunitet tizimini ishdan chiqaradi va kasallik OITS bosqichiga o‘tadi.
OIV infeksiyasining rivojlanish bosqichi bir necha davrdan iborat. OIV infeksiyasining kasallik belgilarsiz davri bir necha oydan 5-10 yil va undan ko‘p ham davom etishi mumkin. Bu davrda OIV yuqtirib olgan shaxslar ko‘rinishidan sog‘lom bo‘lib, ularda kasallikning hech qanday klinik belgilari kuzatilmasligi mumkin yoki tana limfa tugunlari kattalashgan holda og‘riqsiz bo‘lganligi uchun e’tibor bermasdan o‘zlari bilmagan holda kasallikni boshqalarga yuqtirishi mumkin.
OIV infeksiyasi yuqmaydigan holatlar quyidagilardan iborat. OIV infeksiyasi gripp va silga o‘xshab havo tomchi yo‘li orqali yuqmaydi. Bemor bilan umumiy idishlardan ovqat yeyish, u bilan gaplashish, qo‘l berib ko‘rishish, quchoqlashish, umumiy suv xavzalalaridan foydalanish orqali yuqmaydi.
OIV hamda OITS infeksiyalari qanday yo’llar bilan yuqishi mumkin?
Jinsiy aloqa – bu yo‘l bilan zararlangan jinsiy suyuqliklar (rektal, genital va og‘izning shilliq qavat) natijasida yuqadi. Bu holat jinsiy aloqa paytida himoya vositalaridan foydalanilmaganda, atipik jinsiy aloqa bo‘lganda, yoki ishlatiladigan ashyolar orqali sodir bo‘lishi mumkin.
Onadan bolaga – OIV bilan zararlangan ayoli farzandiga OIV virusi bilan tug‘ruq davomida, homiladorlikda, ko‘krak suti bilan oziqlantirish paytida yuqtirishi mumkin.
Qon orqali – bu yo‘l orqali yuqish rivojlangan mamlakatlarda qon quyish jarayonida ko‘proq sodir bo‘ladi. Bu holatda tomir ichiga yuboriladigan narkotik shprislarini o‘zgartirmasdan yoki zararlangan shpirslar orqali yuborilganda zararlanish kuzatiladi.
UNICEF Ơzbekiston hukumati bilan birgalikda mamlakat miqyosida OIV/OITSning oldini olish, davolash, g’amxơrlik qilish va kơmaklashishning yuqori standartlari mavjudligini ta'minlash maqsadida hamkorlik qilmoqda. Tashkilot ona va bola salomatligi muhofazasining asosiy komponenti sifatida OIVning onadan bolaga ơtishining oldini olish, OIV/OITS bilan kasallangan bolalarga yuqori sifatli tibbiy yordam kơrsatishni ta'minlash axborot xizmatlarini takomillashtirish va birinchi darajadagi tibbiy yordamni kơrsatishda kơmaklashadi.
BMTning boshqa agentliklari bilan bir qatorda UNICEF OIV/OITS sohasida me'yoriy hujjatlarni, shu jumladan, klinik protokol va qơllanmalarni modernizasiyalashni qơllab – quvvatlaydi.
Hukumat bilan hamkorlikda UNICEF havf-xatarga uchrashi mumkin bơlgan voyaga etmagan yoshlarning talablarini qondirish maqsadida yoshlarga dơstona xizmatlarni tashkil qilish va foydalanishni ilgari suradi. Shu bilan birga Ơzbekiston Respublikasining oltita viloyatida OIV/OITS bilan kasallangan bolalar va ularning oilalariga psixologik kơmak berishni ta'minlash maqsadida kun davomida maxsus xizmat kơrsatish markazlarini tashkil qilish va ularning faoliyatini yơlga qơyishda kơmak berilmoqda.
OIVning onadan bolaga ơtish profilaktikasi va pediatrik OIV xizmatlarini ona va bola salomatligi muhofazasi xizmatlari va tibbiy ta'lim dasturi tarkibiga qơshish orqali yaxshilash;
Voyaga etmagan bolalar va ơsmirlar orasida sog’lom hayot tarzini ilgari surish orqali OIV kasalligining oldini olish;
Hukumat va barcha hamkorlarni OIV bilan kasallangan odamlarga nisbatan kamsitish va diskriminasiyani bartaraf qilishda, hamda jamiyatda teng huquqli shart - sharoitlar bilan ta'minlashda kơmaklashish;
Ambulatoriya markazlari orqali OITS bilan kasallangan bolalar va ularning oilalariga davolanish, himoyalanish va psixologik xizmatlar kơrsatishga imkoniyatlar berishni kuchaytirish;
Yangi tug’ilgan chaqaloqlar orasida OITS dastlabki diagnostikasi borasida Kuruq qon tomchisi metodologiyasi orqali innovativ diagnostika qilishni olg’a surish.