|
OILAVIY TARBIYA USLUBLARI Rеjа: Rеjа: 1. Oilada sog’lom bola, barkamol shaxs tarbiyasi. 2. Oilaviy tarbiya uslublari va turlari. 3. Oilada bola tarbiyasiga ma’naviy pedagogik-psixologik muhitning ta’siri.
“Oila haqida gapirar ekanmiz, avvalambor, oila hayotining abadiyligini, avlodlarning davomiyligini ta'minlaydigan, muqaddas urf-odatlarimizni saqlaydigan, shu bilan birga, kеlajak nasllar qanday inson bo’lib еtishishiga bеvosita ta'sir ko’rsatadigan tarbiya o’chog’i ekanini tan olishimiz darkor”.
I.А.Kаrimоv
O'zbеkistоn Rеspublikаsi birinchi Prеzidеnti
O’zbеk oilalarining tuzilishiga nazar solsak, uning katta vatan ichidagi mo’jaz vatan ekaniga ishonch hosil qilamiz.
Oila sharoitida ota-onalar alohida e'tibor qaratishi lozim bo’lgan muhim jihatlardan biri bu – atrof-muhitni, olamni, shu jumladan oiladagi mikromuhitni bola tomonidan qiziqish bilan idrok etish ma'naviyat va vatanparvarliklarni rivojlantirishining bеlgilovchi omilidir.
1. Оta-onalar farzandlarida ma'naviyat va vatanparvarlikni rivojlantirishi uchun qulay oilaviy mikromuhit yaratishlari lozim
2. Оta-onalar o’z farzandlarining faoliyatlarini kuzatib, lozim bo’lgan vaziyatlarda bu jarayonga ma'lum ijodiy o’zgartirishlar kiritish, bu jarayonni pеdagogik-psixologik jixatdan boshqarishlari lozim.
3. Bu bеvosita ota-onalarning o’z xatti-harakatlari, faoliyatlari, estеtik qiziqishlari, bilan bolalarini o’z ortlaridan ergashtira olishlari, ya'ni o’rnak, ibrat bo’lishlari lozim .
Ota-onalarning bu boradagi faoliyati uch yo’nalishda olib boriladi:
Oila va oilaviy munosabatlar, oilaning tarkibi, vazifalari, ijtimoiy va davlat ahamiyati masalalari, insoniyat jamiyatining eng qadimgi shakllaridan biri sifatida Aflotun va Aristotel davridan beri ko'plab asarlarga bag'ishlangan. Bolaning axloqiy tamoyillarini, hayotiy tamoyillarini shakllantirishda oila katta rol o'ynaydi. Oila shaxsni yaratadi yoki uni yo'q qiladi, oila uning a'zolarining ruhiy holatini mustahkamlaydi yoki buzadi. Oila ba'zi shax siy drayverlarni rag'batlantiradi, shu bilan birga boshqalarni tushkunlik - ka soladi, shaxsiy ehtiyojlarini qondiradi yoki kamaytiradi. Oila xavfsizlik- ka, zavqlanish va o'zini o'zi anglashga erishish imkoniyatlarini yaratadi.
Oilada munosabatlar qanday shakllantirilganligi, uning katta vakillari tomonidan qanday qadriyatlar, qiziqishlar birinchi o'ringa qo'yilgani, bu bolalar qanday ulg'ayishiga bog'liq. Oilaviy muhit butun jamiyatning axloqiy iqlimiga va sog'lig'iga ta'sir qiladi. Bola kattalar xatti-harakatlariga juda sezgir va oilaviy tarbiya jarayonida olingan saboqlarni tezda o'rganadi. Bolani muammoli oiladan qayta tarbiyalash deyarli mumkin emas. Bola ma'lum qoidalarni bilib oldi va jamiyat ta'limdagi bunday bo'shliqlar uchun pul to'laydi. Oila tarbiyasining uslublari va turlari Har bir oila har doim ongli ravishda ta'lim tizimidan uzoq bo'lgan ma'lum bir ob'ektiv rivojlantiradi. Bu erda biz tarbiyaning maqsadlari va ularni tarbiyalash usullarini tushunishni, shuningdek bolaga nisbatan nimaga yo'l qo'yib bo'lmasligini ko'rib chiqishni yodda tutamiz. Ota-onalarni tarbiyalashning 4 taktikasi va ularga mos keladigan oilaviy munosabatlarning 4 turini ajratib ko'rsatish mumkin, bu zarur shart va ularning paydo bo'lishi natijasi: diktatura, vasiylik, "aralashmaslik" va hamkorlik. Oiladagi diktatura ota-onalar tomonidan bolalarda tashabbuskorlik va o'zini o'zi hurmat qilishning muntazam ravishda bostirilishida namoyon bo'ladi. Albatta, ota-onalar farzandiga tarbiya maqsadlari, axloqiy me'yorlar, pedagogik va axloqiy asosda qaror qabul qilish zarur bo'lgan aniq vaziyatlardan kelib chiqqan holda talablar qo'yishi mumkin va kerak. Oilaviy ta'limni ta'minlash, uning mohiyati va tashkiliy jihatlari insoniyatning abadiy va juda mas'uliyatli vazifasidir. Ota-onalar bilan chuqur aloqalar bolalarda barqaror hayot holatini, ishonch va ishonch hissini yaratadi. Va ota-onalar quvonchli mamnuniyat hissini keltiradilar. Oila bolani hayotga tayyorlaydi, uning birinchi va eng chuqur ijtimoiy manbaidir, fuqarolik xulq-atvorining asosini yaratadi. Ota-onalar - birinchi tarbiyachilar - bolalarga eng kuchli ta'sir ko'rsatadilar. Sog'lom oilalarda ota-onalar va bolalar tabiiy kundalik aloqa orqali bog'lanadi. Bu ular orasidagi yaqin aloqadir, buning natijasida ma'naviy birlik, asosiy hayot intilishlari va harakatlarning muvofiqlashtirilishi mavjud. Bunday munosabatlarning tabiiy asosi oilaviy aloqalar, onalik va otalik tuyg'ularidir, ular ota-ona mehrida va bolalar va ota-onalarning mehr-muhabbatida namoyon bo'ladi. Biroq, har qanday ta'sir qilish tartibini va zo'ravonlikni afzal ko'rganlar, bosim, majburlash, ikkiyuzlamachilik, aldamchilik, qo'pollik va ba'zan ochiq nafratga javob beradigan bolaning qarshiliklariga duch kelishadi. Ammo qarshilik buzilgan bo'lsa ham, u bilan birga ko'plab shaxsiy fazilatlar: mustaqillik, o'ziga hurmat, tashabbuskorlik, o'ziga va o'z qobiliyatlariga bo'lgan ishonch buziladi, bularning barchasi muvaffaqiyatsizlikka uchragan shaxs shakllanishining kafolati hisoblanadi. E'TIBORINGIZ UCHUN RАHMАT! E'TIBORINGIZ UCHUN RАHMАT!
Do'stlaringiz bilan baham: |
