Оила психологияси

Psixologik bilimlar tizimida oila psixologiyasi o’rni. 
XXI  asr  sharoitda insonni o’z  yolg’izligini qanday  engishi kerakligi, qanday  qilib 
o’zga  odam  bilan  mustahkam  va  garmonik  ittifoq  tuzish  va  qanday  qilib  butun  umr 
davomida saqlab turishi masalalari bo’yicha keskin savollar turibdi. S.L.Rubinshteyn bu 
haqda juda to’g’ri fikr aytgan (7-bet, 4-qator). 
Oila psixologiyasini boshqa fanlar bilan aloqasi 
Oila  kichik  guruh  sifatida,  emotsional  munosabatlar  tizimining  ahamiyatligi 
bo’yicha  va  ijtimoiy  institut  sifatida  shaxs  psixologiyasi,  fanda  ijtimoiy  psixologiya 
fanida  va  sotsiologiya  fanida  ham  o’rganiladi.  Bola  va  ota-ona  munosabatlari,  tarbiya 

---

 
20 
stili,  bolaning  oilada  rivojlanishi  yosh  davrlari  va  Oila  psixologiyasi  ning  asosiy 
o’rganish  predmeti  hisoblanadi.  Oilaviy  nizolar  konfliktologiya  fanida  juda  chuqur 
tahlil qilingan va tizimlashtirilgan. Oila barbod bo’lishi psixologik jarohotlarni, oilaviy 
rollarni  patologiyasini  keltirib  chiqarishi  klinik-psixologlarni  va  psixoterapevtlarni 
diqqatini  o’ziga  tortadi.  Shu  bilan  birga  yaqin  bo’lgan  psixologiya  fanlari  bilan  ham 
chambarchas bog’liq. Lekin shu bilan birga psixologiyaning bir-biriga yaqin fanlardagi 
umumiy  qiziqishlar  bilan  birga  farq  qiluvchi  xususiyatlari  ham  ko’rinadi.  Agar 
sotsiologlar  va  ijtimoiy  psixologlar  guruhlarni  (katta  va  kichik)  o’rgansalar,  oila 
psixologiyasi  esa  shunday  g’aroyib  bir  butun  vujudga  kelgan  –  oilaga  kiruvchi 
individlarni  o’rganadi.  Bunga  oilaning  o’z  a’zolarini  rivojlanishiga  ta’sirini  va 
individning oila rivojiga va mavjudligiga ta’sirini o’rganish kiradi. 
Oila  ichidagi  o’zaro  aloqalar  boshqa  har  qanday  guruh  ichidagi  o’zaro  aloqalarga 
qaraganda  boshqacha  bo’lib  –  u  qarindoshlik  rishtalari  bilan  bog’langandir.  Er-xotin 
o’zaro  munosabati  tahlil  qilinar  ekan,  sotsiologlar  diqqat  markazida  nikoh 
tendentsiyalari,  ajralishlar,  oila  siyosati  tahlili  tursa,  oila  psixologlari  esa,  nima 
sababdan odamlar bir-birlarini yoqtirib qolishadi, qanday qilib bir-birlari bilan kelishib, 
moslashib  yashab  ketishadi  degan  muammolarni  tadqiq  qilish  turadi.  Individning 
shaxsiy  hayoti  sotsial  psixologga  qaraganda  oila  psixologini  ko’proq  qiziqtiradi. 
Shaxsni tadqiq qiluvchi psixologlar o’z diqqatlarini individlarning farqalari va ularning 
ichki individual mexanizmlari esa oila tizimida paydo bo’lgan va o’sib rivojlanayotgan 
individga o’z diqqatlarini to’playdilar. 
Bulardan  tashqari  oila  psixologiyasi  psixologiya  fanining  tadqiqot  metodlaridan 
foydalanadi.  Kuzatish,  suxbat,  intervyu,anketa,test  metodlari  oila  psixologiyasida  ham 
unumli foydalaniladi.