O’dma, r-2296 fondi, i-ro’yxat, 260-ish, 18-varoq

~ ~

/Uchqo’rg’on yaqinida/ shu paytgacha noma’lum bo’lgan qadimiy shaxarni aniqladi. U mustaxkam paxsa devorlar bilan o’ralgan bo’lib, 20 gektardan oshiq maydonni egallagan. Ichki qismning janubiy tomonidan o’yilgan tepalikda qo’rg’on bore di. Kanal yo’li ushbu yodgorliksharqiy tomonninig ichki qismidan o’tib, shaxarning madaniy qatlami bilan tanishish uchun sharoit yaratib bergan. Mahalliy axoli va kanal qazuvchilarning yordami bilan turli arxeologik manbalar yeg’ib olindi topilmalarning guvohlik berishicha, bu yerda eramizdan avvalgi I-ming yillikda shaxar tipidagi qishloq bo’lgan. Shuningdek, turli kata va kichik kulolchilik idishlari, mis ,bronza va toshdan ysalgan turli ashyolar, eramizgacha bo’lgan II-asrga oid tangalar topilgan¹ . Demak, shaxar g’arbning xitoy tomonidan birinchi bor bosib olinishi davrida mavjud bo’lib, bu davrda sarkarda Li Luan Li bor farg’onaga safar qilgan edi.

Kanal qurilishi davrida bir qancha ishchilar yodgorliklarni asrab avaylashga amaliy yordam berdilar. Shulardan biri ”botir” jamoa xo’jaligi a’zosi Qo’chqor Mirsaidov edi. U fan uchu ikki qiziqarli tanga topib topshirgan.
Xorazm ekspeditsion Turkmaniston SSR Tarix instituti va QQ ASSR o’lka shunoslik muzeyi bilan xamkorlikda tashkil etilib, unga S.P.Tolotov raxbarlik qildi. Bu ekspeditsiyada O’zkomstaris ilmiy xodimlari ham ishtirok etdilar. Ekspeditsiya rejasi 1938 yilgi ishlarnin davomi bo’lib, ular Amudaryo qirg’og’i va chorjo’y shaxarlari oralig’idagi xarobalarni o’rgandilar. Ekspeditsiya a’zolari Ayozqal’a xarobalarini ham tekshiruvdan o’tkazdilar. Bu erdan tangalar, xaykalchalar, kulolchilik namunalari yig’ildi va qadimiy suv shaxobchalari tekshirildi. Shuningdek, elinistik davradagi Qizilqumdagi Darvozaqir manzilgohidagi mashxur Jonbozqal’a qo’rg’onidagi bosh binoda qazishmalar o’tkazildi. Natijada u erdagi

1^ O’DMA, r-2296 fondi, I-ro’yxat, 260-ish, 18-varoq.