|
«huquq ustuvorligi» va «qonunning ustunligi» prinsiplarining nisbatini ilmiy-nazariy isbotlash huquqiy tafakkurimizni yangi bosqichga ko‘taradi. Shu bilan birga, mamlakatda qonun ustuvorligini ta’minlashning yuridik, ijtimoiy, g‘oyaviy mexanizmlarini tahlil etish nihoyatda dolzarb bo‘lib, ham nazariy, ham amaliy ahamiyatga molik.
Puxta o‘ylangan, oqilona, barqaror huquqiy siyosat hamisha ilmiy asoslan- gan izchil yuridik prognozlashga asoslanadi. Mamlakatimizda yuritilayotgan huquqiy siyosatni tavsiflashda quyidagi muhim jihatlarni qayd etish mumkin. Qo- nun loyihalarini va boshqa normativ-huquqiy hujjatlarni ishlab chiquvchi subyekt- larning huquqiy siyosat izchilligiga oid ilmiy tavsiyalarga e’tiborini kuchaytirish va huquqiy siyosatni amalga oshirishda yuridik prognozlashdan samarali foydalanish zarur. Yuridik prognozlash (ayniqsa, huquq ijodkorligi sohasidagi prognoz) jarayo- nining tashkiliy-huquqiy negizi, huquqiy hodisalarga bashorat tarzida baho berish usullari va metodlarini takomillashtirish dolzarb vazifadir.
Davlat qurilishi sohasini erkinlashtirish, siyosiy va huquqiy tizimlarni modernizatsiya qilish, shu jumladan sud-huquqiy tizimni liberallashtirish- ning ilmiy asoslangan oqilona mexanizmlarini, hayotiy shakl, usul va yo‘llarini izlash, tegishli ilmiy-nazariy hamda amaliy tavsiyalar ishlab chiqish o‘ta aha- miyatli vazifadir. Shu bilan birga, davlat boshqaruvini yanada optimallashti- rishga yo‘naltirilgan ma’muriy islohotlarning mohiyatini anglash, bunday islohotning ilmiy asoslangan istiqbolli dasturini yaratish dolzarb masalalar sirasiga kiradi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 8-sentabrdagi farmoni bilan “O‘zbekiston Respublikasida Ma’muriy islohotlar konsepsiyasi” tas- diqlandi. Konsepsiyaga asosan, davlat boshqaruvi tizimining samaradorligini oshirish, ijro etuvchi hokimiyat organlarini isloh qilishning 6 ta ustuvor yo‘nalishi belgilandi: birinchi yo‘nalish – ijro etuvchi hokimiyat organlari faoliyatining institutsional va tashkiliy-huquqiy asoslarini takomillashtirish; ikkinchi yo‘nalish – ijro etuvchi hokimiyat organlarining vazifalari(funksiyalari, vako- latlari)ni, ularni amalga oshirish mexanizmlari va javobgarlik sohasini aniqlashtirish, muvofiqlashtirish va o‘zaro hamkorlik jarayonlarini takomillashtirish; uchin- chi yo‘nalish – iqtisodiyot tarmoqlariga ma’muriy ta’sir ko‘rsatishni yanada qisqartirish va boshqaruvning bozor mexanizmlarini kengaytirish; to‘rtinchi yo‘nalish – vеrtikal boshqaruv tizimi va ijro etuvchi hokimiyat organlari
hamkorligining mеxanizmlarini takomillashtirish; bеshinchi yo‘nalish – dav- lat boshqaruvi tizimiga stratеgik rеjalashtirishning zamonaviy shakllari, innovatsion g‘oyalar, ishlanmalar va tеxnologiyalarni joriy etish; oltinchi yo‘nalish – profеssional davlat xizmatining samarali tizimini shakllantirish, ijro etuvchi hokimiyat organlari tizimida korrupsiyaga qarshi kurashishning ta’sirchan mеxanizmlarini joriy etish.
Mazkur yo‘nalishlardagi vazifalarni amalga oshirish natijasida ijroiya ho- kimiyat organlari faoliyatini tashkil etish va isloh qilishning aniq zamonaviy mеzonlari joriy etiladi; barcha darajadagi ijro etuvchi hokimiyat organlari va ularning rahbarlari faoliyatini baholashning prinsipial yangi tizimi joriy etiladi; davlat boshqaruvini bosqichma-bosqich nomarkazlashtirish amalga oshiriladi; iqtisodiyot tarmoqlariga ma’muriy ta’sirni qisqartirish va boshqaruvning bozor mеxanizmlarini kеngaytirishga erishiladi; aholiga davlat xizmatlarini ko‘rsatish tartib-taomillari optimallashtiriladi; ijroiya hokimiyat organlari faoliyatining shaffofligi va ochiqligi ta’minlanadi.
Shubhasiz, ma’muriy islohotlar konsеpsiyasida nazarda tutilgan cho- ra-tadbirlarning amalga oshirilishi, innovatsion rivojlanishning zamonaviy tеndеnsiyalari va jahon standartlarini hisobga olgan holda davlat boshqaruvi tizimini modеrnizatsiya qilishga yangi kuch bag‘ishlaydi.
Milliy huquqshunosligimizda yangi huquq sohalari paydo bo‘layotganligi davrning muhim tendensiyasidir. Jumladan, so‘nggi vaqt- larda ekologiya huquqi, soliq huquqi, bojxona huquqi, tadbirkorlik huquqi, bank huquqi, korporativ huquq kabi qator yangi huquq sohalari «shakllantirilmoqda».
Bunda ba’zan subyektivizm ustunlik qilib, har bir huquq sohasini ajratish va alohida rasmiylashtirishda zamindor mezon hisoblanmish «huquqiy tartibga solish predmeti» va «huquqiy tartibga solish usuli»ni «ajralib chiqayotgan» yangi huquq sohasiga tatbiqan aniqlashga yetarli e’tibor berilmayapti yoki te- gishli nazariy malaka yetishmayapti.
Shuningdek, huquqshunosligimizda «huquq» bilan «qonun»ni bir-biridan farqlamaslik holatlari mavjud. Undan kelib chiqib ko‘pchilik tadqiqotchilar
Do'stlaringiz bilan baham: |
