Odilqoriyev X. T. Davlat va huquq nazariyasi darslik toshkent «Adolat» 2018 uo‘K: 321. 01+340(075. 8)


Afrika mamlakatlarining huquqiy tizimi



Download 1,37 Mb.
bet226/279
Sana12.04.2022
Hajmi1,37 Mb.
#545795
1   ...   222   223   224   225   226   227   228   229   ...   279
Bog'liq
3.Davlat va huquq nazariyasi odilqoriyev

Afrika mamlakatlarining huquqiy tizimi. Afrika xalqlari orasidagi katta farqlarga, ularning odatlari va odat huquqining turli-tumanligiga qaramay, Afrika huquqiga yagona bir huquq sifatida qarashga yetarli asoslar bor. Afrika odat huquqi individlar – (yakka shaxs) emas, balki guruh yoki uyushmalarning huquqi hisoblanadi. Masalan, odat huquqida nikoh shartnomasi o‘zida ikki shaxsning emas, balki ikki oila, ikki qabilaning roziligi olinib amalga oshiriladi. Ularda arbitraj va sud tuzilishidagi ishlar ko‘rilgan. Sud tartibida bu holatni aniqlash uchun u «qasam ichishga» majbur qilish va «xudo sudi» tomonidan sinov o‘tkazishda namoyon bo‘ladi.
Odat huquqida ikkita holat mavjud va u ikki yoqlama namoyon bo‘ladi:

  1. urug‘dagi bir shaxs uchun butun urug‘ javobgardir (o‘zganing aybini yuvishi);

  2. shaxsning sodir etgan nojo‘ya harakati, uning guruh a’zosi sifatidagi huquq va majburiyatlari bilan bog‘lanadi.

Har bir hukmdor mustamlakachi o‘z huquqiy talablarini qo‘l ostidagilarga o‘tkazadi. Fransuz huquqi – fransuz afrikasi va Madagaskarga, Belgiya huquqi – Kongoga, roman-golland huquqi esa, Janubiy Afrikaga kiritilgan.
Mustamlakachilar o‘z huquqiy institutlarini tatbiq etish bilan birga fikran o‘z manfaatlariga zid kelmaydigan odat huquqi va Afrika sudlovining ayrim qismlarini saqlab qolish siyosatini yurgizdilar. Shunday qilib, mustamlaka boshqaruvi natijasida huquqning aralash tizimi paydo bo‘ldi. U metropolitlar tomonidan kiritilgan huquq bilan odat huquqini o‘zida jamladi. Birinchisi imtiyozli ravishda ma’muriy huquq, savdo, jinoyat huquqini qamrab oldi. An’anaviy soha – yerga egalik, oila va meros huquqi (shaxs hayotligida mulkni, ba’zi fuqarolik majburiyatlarini taqsimlash) – odat huquqining harakat doirasida qoldirildi.
Mustamlaka davrida odat huquqida yuz bergan to‘rtta asosiy o‘zgarishni qayd etish mumkin: 1) nizolarni tartibga solishning an’anaviy usullaridan voz kechish, ya’ni asta-sekinlik bilan sud tizimini tatbiq qilib, qabilada o‘rnatilgan tartibdan sud qurilishi namunasiga o‘tish; 2) mahalliy sudlarda ishlarni odat huquqi bo‘yicha hal qilgan sudlarning Yevropa normalarini qabul qilishi; 3) odat huquqini bekor qilmay, afrikaliklarga o‘z huquqiy munosabatlarini huquq asosida tartibga solish imkoniyatini beruvchi qonunlarning joriy etilishi; 4) varvarlik deb tan olingan, masalan, qullik va jarohat yetkazish kabi ba’zi odatlarning to‘g‘ridan-to‘g‘ri taqiqlanishi.
An’anaviy Afrika (huquqiy) odat huquqi, shubhasiz boshlang‘ich ahamiyatini yo‘qotmoqda, ba’zi hollarda ko‘p qismini yo‘qotgan ham. U o‘zining sezilarli qismida tizimlashtirish va majmualashtirish obyekti bo‘ldi. Odat huquqiga keng ma’noda davlat organlari, shuningdek, sudlar tomonidan rivojlantirilgan huquq sifatida qaralmoqda1.

Download 1,37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   222   223   224   225   226   227   228   229   ...   279




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish